Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

• Πέρα από το Όστροβο, η οδός μέχρι τα Βοδενά είναι μία από τις τερπνότερες που έχουν να παρουσιάσουν αυτά τα μέρη. Διέρχεται μια πεδιάδα, που αρδεύεται από τη Βιστρίτσα, της οποίας ακολουθεί και τον ρου, και η οποία σχηματίζει παντού μικρούς καταρράκτες, γύρω από τους οποίους φαίνονται αμπελώνες, χλοερές κοιλάδες και μεγάλοι πλάτανοι. Κοντά στη Βλάδοβα ο κ.Delacoulonche σημείωσε σε κάποιο έφορο οροπέδιο, που απέχει μόλις 20 λεπτά από την οδό έναν μαστό που περιέχει ερείπια αρχαίας ακρόπολης, που από τους Έλληνες ονομάζεται Φιλόκαστρο. Χωρίς αμφιβολία όλα αυτά είναι λείψανα κάποιου φρουρίου που προοριζόταν για την φύλαξη της Εγνατίας οδού πριν από την πόλη της Έδεσσας. Τέλος 43 ώρες μετά τα Σκόπια φτάνει κανείς στα Βοδενά. Η ίδια αυτή πόλη αποκαλέστηκε έτσι εξαιτίας της αφθονίας των υδάτων (Voda σερβ.νερό). Τα Βοδενά είναι η αρχαία Έδεσσα, η πρώτη πρωτεύουσα της Μακεδονίας. Η ταυτότητα αυτή δε προς την αρχαία Έδεσσα αποδεικνύεται με τη χρήση των χωρίων των βυζαντινών συγγραφέων, οι οποίοι μεταχειρίζονται χωρίς να κάνουν διακρίσεις και τα δύο ονόματα. Συγκεκριμένα ο Στέφανος ο Βυζάντιος αναφέρεται σ’αυτήν για την αφθονία των υδάτων της. Μεταξύ των φιλολόγων γεωγράφων ενέκυψαν αμφισβητήσεις για τον αν η Έδεσσα είναι οι Αιγές, στις οποίες βρίσκονταν οι τάφοι των αρχαίων βασιλέων της Μακεδονίας. Ο Ιουστίνος την θεωρεί μία και την αυτή πόλη, ενώ o Taffel στη διατριβή του αναιρεί αυτήν την πεποίθηση, αλλά ο Delacoulonche αποδέχεται την ταυτότητα των δύο πόλεων. Ο Καράνος έδωσε στην Έδεσσα το όνομα Αιγές προς ανάμνηση των Αιγών, οι οποίες τον οδήγησαν στην κατάκτηση του βασιλείου του. Λέγεται μάλιστα πως σ΄ αυτό εδώ το σημείο επέδειξε στον υιό του Περδίκα τον τόπο, που ο ίδιος ήθελε να ταφεί, που κατόπιν έγινε και κοιμητήριο των απογόνων του. Είναι ωστόσο αληθές πως έως σήμερα δεν έχει βρεθεί κανένα είδος τάφου, αλλά σύμφωνα με τον Delacoulonche οι τάφοι αυτοί υπήρχαν και συλήθηκαν 50 χρόνια μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
  Στην Έδεσσα δολοφονήθηκε ο Φίλιππος από τον Παυσανία το 336. Η ίδια αυτή πόλη υπήρξε μία από τις τρεις μεγαλύτερες πόλεις της Μακεδονίας. Αλώθηκε από τους Βούλγαρους και ανακτήθηκε από τον Βασίλειο τον Β’ (1013-1017). Εκείνη την εποχή αποκαλούταν Βοδηνά.
  Παρούσα κατάσταση. Τα Βοδενά σήμερα είναι πρωτεύουσα μουδιρλικιού στο σαντζάκι της Θεσσαλονίκης. Έχει 1200 σπίτια και ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 10 – 12.000 Οθωμανούς, Βούλγαρους, Έλληνες και Βλάχους και διαιρείται σε 12 συνοικίες. Κείται στο άκρο οροπεδίου ύψους 60 – 75 μέτρων και έχει σχήμα ημιπεριφέρειας και εριδομένου στις ορεινές αντηρίδες δύο ψηλών βουνών, των οποίων τα πρανή διευκολύνουν τη ροή των υδάτων πολλών πηγών. Τα ύδατα ρέουν από παντού προς την πόλη καθαρά και διαφανή, και την διαχωρίζουν σε μικρά νησίδια που κινούν πολλούς μύλους και φτάνουν στην εσχατιά του οροπεδίου και κατακρημνίζονται διά πέντε μεγάλων καταρρακτών στο ρεύμα, και σχηματίζουν ποτάμι που ρέει μέσα από μια πεδιάδα κατάφορτη από τζιτζιφιές, ιτιές και πλατάνια. Στα πέρατα του ορίζοντα φαίνεται η Θεσσαλονίκη και οι καμπές του κόλπου της. Στο μέσο δε η λίμνη Γενιτζέ, και παντού μπορεί κάποιος να δει επαύλεις, κώμες, συνδένδρους αγρούς, και χείμαρρους. Στην Έδεσσα υπάρχουν και λίγες αρχαιότητες που τις περιέγραψαν κάποιοι αρχαιολόγοι, και ιδίως ο Delacoulonche.
  Το οροπέδιο των Βοδενών καλείται τώρα Παλαιοκαλλά (αρχαία πόλη), το δε μέρος που καταλήγει το ομαλό έδαφος, ονομάζεται Άκρα Πολιτεία.
  Η οδός από τα Βοδενά προς τη Θεσσαλονίκη διέρχεται μέσα από την κοιλάδα των Βοδενών μέσα από όλο του το μήκος και παρακολουθεί τη ροή της Βιστρίτσας ως την ώρα που συναντάται με έναν παραπόταμο της τον Μογλενίτικο μετά από διαδρομή τριών ωρών.
  Εγκαταλείποντας από τα αριστερά την κοιλάδα των Μογλενών και διερχόμενος τον Μογλενίτικο εισέρχεται σε μία χώρα εντελώς διαφορετική από την πρώτη, οδοιπορώντας μέσα από μία πεδιάδα ελώδη και άγονη, η οποία φαίνεται πως παλαιότερα ήταν βυθός λίμνης ή κόλπου, όπως μαρτυρεί και το ψαμμώδες έδαφός της. Ενδεχομένως ο Θερμαϊκός κόλπος να επεκτείνετο κάποτε μέχρι εκεί, και διά βαθμιαίων προσχώσεων η θάλασσα μάλλον αποσύρθηκε. Το βουλγαρικό κωμίδιο Άγιος Γεώργιος (χάνι) είναι και το μοναδικό, που απαντάται ως τα Γιαννιτσά. Από τα δεξιά φαίνεται η λίμνη των Γιαννιτσών, είναι ο αποκαλούμενος βόρβορος από τον Πλούταρχο, που είναι δυσπρόσιτη, και η οποία στερείται κάποιας ορισμένης όχθης και ορίων, κείται δε στο κέντρο μιας λεκάνης, γύρω από την οποία εκρέουν πολλοί ποταμοί, των οποίων ο κυριότερος είναι ο Καρά Ασμάκ, το αποκαλούμενο Μαυρόνερο από τους Έλληνες, διά του οποίου τα νερά της λίμνης ρέουν ήρεμα προς τον Αξιό, μισή ώρα πριν από τις εκβολές του στη θάλασσα.
  (Isambert, σ.38-43)
• Το οροπέδιο των Βοδενών καλείται τώρα Παλαιοκαλλά (αρχαία πόλη), το δε μέρος που καταλήγει το ομαλό έδαφος, ονομάζεται Άκρα Πολιτεία. (Isambert,σ. 41)
• Η οδός που οδηγεί στα ερείπια της αρχαίας πρωτεύουσας της Μακεδονίας, στο μέσο της οποίας βρίσκεται η κώμη Αλλάχ Κιλισέ και ο λόφος Άγιος Απόστολος όπου και η ομώνυμη πόλη 80 σπιτιών, είναι η αρχαία οδός από την Έδεσσα στην Πέλλα, όπου βρίσκονται 2 μεγάλοι τύμβοι ή χώματα. (Isambert,σ. 45)

• Οι Αιγές συνέχισαν να είναι ο τόπος ενταφιασμού των μελών της βασιλικής οικογένειας των Μακεδόνων, ακόμα και μετά την μεταφορά της πρωτεύουσας στην Πέλλα.Εδώ θα μεταφερόταν και η σωρός του Αλεξάνδρου Γ΄ εάν δεν είχε επεμβεί ο Πτολεμαίος. (Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 263)
• Η περιοχή απέχει περίπου ένα μίλι από το νοτιοανατολικό άκρο ενός ψηλού βουνού, το οποίο εκτείνεται από τη δεξιά όχθη του Βαρδάρη προς την κατεύθυνση των Βοδενών. (Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 259)
• Στα δεξιά των Βοδενών βρίσκεται το Παλαιόκαστρο.(Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 268)
• Η βουνοκορφή δεξιά των Βοδενών ονομάζεται Νιτιά και ενώνεται με το Παλαιόκαστρο στα δυτικά.Είναι το υψηλότερο σημείο της οροσειράς μετά τον Όλυμπο.
  Από την Άννα Κομνηνή πληροφορούμαστε πως το όνομα υπήρχε πριν από το 12ο αιώνα. Το όνομα μπορεί να ανιχνευθεί στη γλώσσα σλαβικών φυλών, τα οποία κατέλαβαν τις πεδιάδες τον 9ο αιώνα και ανάγκασαν τους Έλληνες να μεταφερθούν στη Χαλκιδική ή στις χαμηλότερες περιοχές κοντά στη θάλασσα. (Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 270)
• Το όρος Νιτιά ανήκει στην οροσειρά του Ολύμπου και χωρίζεται από αυτήν μόνο στο πέρασμα της Βλάντοβα, πίσω απο τα Βοδενά.
  Η πεδιάδα των Βοδενών μετά από τέσσερα μίλια καταλήγει σε γκρεμούς στους οποίους πέφτουν τα νερά του ποταμού σε έναν κεντρικό καταρράκτη και σε κάποιους μικρότερους. Στην άκρη της πλαγιάς βρίσκεται η πόλη της Έδεσσας. (Leake,τομ.III,σ. 271)
• Ο όρος Βοδενά, προήλθε από το βουλγαρικό Voda με ελληνική κατάληξη.Αποτελεί μια επισκοπή, η οποία περιλαμβάνει περίπου εκατό χωριά από χριστιανούς Βούλγαρους,οι οποίοι αγνοούν την ελληνική γλώσσα.(Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 272)
• Η επισκοπή είναι γνωστή και ως Έδεσσα αλλά και ως Βοδενά.(Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 273)
• Τα ελληνιστικά υπολείμματα στην αρχαία πόλη των Βοδενών είναι λίγα.(Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 276)
• Βρέθηκε ένας εξαιρετικός επιτάφιος με τρία ελεγειακά δίστιχα,αφιερωμένα στη μνήμη κάποιου ονόματι Γραφικού. Η επιγραφή βρίσκεται πάνω σε μία σαρκοφάγο ευρισκόμενη σε μία πηγή την οποία οι Τούρκοι ονόμαζαν ”πηγή του Καθρέφτη”. (Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 278)
• Ο Αγάς που κυβερνάει την περιοχή των Βοδενών είναι γηγενής, βρίσκεται υπό την απόλυτη επιρροή του Αλή Πασά και διατηρεί μία Αλβανική φρουρά.
  (Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 278-279)
• Η Έδεσσα ήταν σε στρατηγική θέση επειδή βρισκόταν στο δρόμο από το Δυρράχιο για τη Θεσσαλονίκη. (Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 279)
• Ανάμεσα στην Έδεσσα και τη Λυγκιστίδα η πιο σημαντική περιοχή είναι η Ηράκλεια.Η Έδεσσα από την Ηράκλεια απέχει περίπου 46 μίλια και από την Λυγκιστίδα 110 μίλια .(Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 281)
• Βρισκόμαστε στο δρόμο από τα Βοδενά προς τη Νάουσα, ο οποίος κινείται προς το νότιο άκρο μιας παλιάς πόλης σε μία μικρή κυκλική πεδιάδα που απλώνεται στους πρόποδες του λόφου και διασχίζει το ύψωμα του βουνού Τούρλα, το οποίο εγκλείει αυτή την πεδιάδα στο νότιο άκρο.(Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 283)
• Όπως συμβαίνει στα Βοδενά έτσι και στη Νάουσα, οι πηγές του ρέματος περνούν από κάθε σπίτι στην πόλη και πέφτουν στις πλαγιές, μετά διασχίζουν κάποια απόσταση και ενώνονται ξανά σε ένα ποτάμι.(Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 284)
• Σε ένα χρόνο ο Αλής απαίτησε πολλά χρήματα από τους κατοίκους και δεν ανεχόταν πλέον καμία αντίδραση. Αύξησε την αλβανική του φρουρά κατά 20 άνδρες, οι οποίοι ενώθηκαν με αυτούς που στάθμευαν στη Βέροια και τα Βοδενά.Ήταν αρκετοί για να διαφυλάξουν τα συμφέροντά του και να προστατεύσουν τα περάσματα απο τους κλέφτες.(Leake,τομ.ΙΙΙ,σ.286)
• Έχοντας ο Περσέας προελάσει από το Κίτιον μέσα σε μια μέρα μέχρι τη λίμνη Βεγορίτιδα της Εορδαίας την επόμενη μέρα έφτασε στην Ελίμεια, όπου στρατοπέδευσε στις όχθες του Αλιάκμονα και από εκεί προχώρησε για να διασχίσει τα Καμβούνια Όρη για την Περραιβία. Γι’ αυτό το λόγο μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η λίμνη Βεγορίτιδα ήταν το Κιτρίνι του Σαριγκιόλ, καθώς η λίμνη του Οστρόβου δεν θα μπορούσε να βρίσκεται στην κατεύθυνση από την Πέλλα προς τον Αλιάκμονα, αν το Κίτιον δεν ήταν στα Βοδενά, ούτε και ο βασιλιάς θα μπορούσε να είχε εκστρατεύσει μέσα σε μία μέρα από αυτή τη λίμνη μέχρι τον Αλιάκμονα.(Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 289)
• Η λίμνη της Πέλλας προφανώς τροφοδοτείται όχι μόνο από τις πηγές της Πέλλας και του Παλαιόκαστρου αλλά ακόμα από το Μογλενίτικο, τα ποτάμια των Βοδενών και της Νάουσας και από πολλούς μικρότερους χειμάρρους. (Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 289)
• Παρόλο που η Λυχνίδα , η Ηράκλεια και η Έδεσσα στην Κανδαβία οδό, όπως περιγράφει και ο Πολύβιος, εξακολουθούσαν να είναι τα τρία κύρια σημεία μεταξύ Δυρραχίου και Θεσσαλονίκης (η φύση στην πραγματικότητα είχε τραβήξει τη γραμμή στην κοιλάδα του Γενουσού ποταμού, ξεκινώντας από την παραθαλάσσια χώρα της Ιλλυρίας και διεισδύοντας στο όρος Κανδαβία στην ίδια ανατολική κατεύθυνση προς την οποία η κοιλάδα στον ποταμό της Έδεσσας απολήγει στις πεδιάδες της Κάτω Μακεδονίας) φαίνεται πως οι οδοιπόροι επέλεγαν διαδρομές πάνω από τις βουνοκορφές οι οποίες περιελάμβαναν τα σύνορα της Ιλλυρίας και της Μακεδονίας και οι οποίες διαχώριζαν τη λίμνη της Λυχνίδας από τις κοιλάδες που βρέχονταν από τον Εριγώνα και τις διακλαδώσεις του.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 312)
• Από σχόλιο του Πολυβίου μαθαίνουμε ότι η Κανδαβία οδός διαπερνούσε τη χώρα των Εορδαίων, ξεκινώντας από αυτήν των Λυγκιστών έως την Έδεσσα ενώ σε άλλο απόσπασμα του Λατίνου ιστορικού όπου περιγράφει την προέλαση του Περσέα από το Κίτιο στην Κάτω Μακεδονία μέσα από την Εορδαία στην Ελίμεια και στον Αλιακμόνα, αποκτούμε γνώση της ακριβούς κατάστασης στην Εορδαία, η οποία μοιάζει να εκτείνεται κατά μήκος της δυτικής πλευράς του όρους Βερμίου, συμπεριλαμβανομένων του Οστρόβου και της Κατράνιτσας στα βόρεια, του Σαριγκιόλ στη μέση και στα νότια οι πεδιάδες του Τζουμά, Μπουτζά και του Καραγιάννη, καθώς και τις κορυφογραμμές κοντά στην Κοζάνη και την Κλεισούρα στη Σιάτιστα, που μοιάζουν να είναι τα φυσικά όρια της περιφέρειας. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 316)
• Οι διαδρομές στα βουνά που διαχώριζαν τον Λύγκο από την Εορδαία,ήταν από το Τιλμπελί στην Όσλοβα, προς τα ανατολικά και από την Μπάνιτσα στο Όστροβο προς τα δυτικά. Η πρώτη είναι στην συνήθη πορεία από τα Μπιτόλια στα Βοδενά και η τελευταία από την Φλώρινα προς το ίδιο μέρος.Παρόλο που η Φλώρινα είναι πιο κοντά από ότι τα Μπιτόλια στην πλευρά της Ηράκλειας, θεωρείται πως η Εγνατία Οδός διασχίζεται από την πρώτη πορεία, καθώς κατεβαίνει στις εορδαϊκές κοιλάδες πιο κοντά στην τοποθεσία της Έδεσσας. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 317)
• Το μόνο σημείο που τα τρία Οδοιπορικά συμφωνούν είναι πως τοποθετούν μεταξύ Ηράκλειας και Έδεσσας τις Κελλές, αλλά οι αποστάσεις δε συμφωνούν μεταξύ τους και οδηγούν σε αβεβαιότητα για την τοποθεσία του. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 318)
• Η Αλμωπία ήταν μια από τις πρώιμες κατακτήσεις των Τημενιδών και, προφανώς, γειτονική με την αρχική περιοχή της μακεδονικής μοναρχίας γύρω από τη Βέροια και την Έδεσσα. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 445)
• Ο Όμηρος στην Ημαθία περιλαμβάνει την όμορφη περιοχή πέρα από τον Αλιάκμονα και την ανατολική πλευρά της οροσειράς του Ολύμπου. Η περιοχή προστατεύεται, από όλες τις πλευρές, με βουνά και έλη και βρίσκεται σε μια ασφαλή αλλά και βολική απόσταση από τη θάλασσα. Υπάρχουν τρεις εκπληκτικές θέσεις, για πόλεις ή οχυρά, στη Βέροια, τη Νάουσα και τα Βοδενά. Αυτά τα μέρη είναι ευλογημένα με κάθε είδους υψώματα και θέα, βουνά, δάση, εύφορες πεδιάδες, τρεχούμενο νερό και λίμνη. Εντάχθηκαν, με τρόπο αξιοθαύμαστο, στο φυτώριο της γιγαντιαίας μοναρχίας της Μακεδονίας όπου και ευδοκίμησαν. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 446)
• Η Θεσσαλονίκη φέρει τα συνήθη χαρακτηριστικά μιας τουρκικής πόλης.Δεν δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην καθαριότητα ή στην άνεση στους δρόμους, το εξωτερικό των σπιτιών είναι σχεδιασμένο ώστε να υποκρύπτει οποιαδήποτε ένδειξη πλούτου, ούτε μπορεί να διαμορφωθεί ορθή άποψη περί του πληθυσμού του κεντρικού τμήματος της πόλης με μια επίσκεψη στο παζάρι, όπου συγκεντρώνονται πλήθη κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας ενώ η υπόλοιπη πόλη είναι απομονωμένη.Τα σπίτια στο χαμηλότερο τμήμα της πόλης είναι αποκομμένα από την εξωτερική θέα λόγω των στενών δρόμων και των ψηλών τοίχων της πόλης, αλλά πιο ψηλά μια μεγαλειώδης θέα απλώνεται πέρα από τις έξοχες κορυφές του Ολύμπου, της Όσσας και του Πηλίου που διακρίνονται πάνω από το ακρωτήριο του Καραμπουρνού, μαζί με ένα τμήμα της χερσονήσου της Χαλκιδικής προς τα νότια, ενώ προς τα δυτικά φαίνεται το απέραντο τμήμα που εκτείνεται για πενήντα μίλια προς τη Βέροια και τα Βοδενά.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 239-240)
• Η τρίτη περιφέρεια περιγράφεται πολύ καθαρά να οριοθετείται από τη θάλασσα, από τον Αξιό και από τον Πηνειό,σε τρεις μεριές, περιλαμβάνοντας τις πόλεις Πέλλα, Έδεσσα και Βέροια και να εκτείνεται βόρεια ως το όρος Βόρας, όπου τα όριά της είναι τέτοια ώστε ήταν η μόνη από τις τρεις επαρχίες που δεν ήταν σε επικοινωνία με τους βάρβαρους, οι πλησιέστεροι εκ των οποίων ήταν οι Δάρδανοι. Από εκεί το όρος Βόρας που δεν αναφέρεται από κανέναν άλλο συγγραφέα, εμφανίζεται ως η κορυφή βόρεια των Βοδενών, ένας από τους κυρίως συνδέσμους με τον Όλυμπο ή την ανατολική αλυσίδα, της οποίας οι υπόλοιπες κορυφές είναι το Βέρμιο, τα Πιέρια , ο Όλυμπος, η Όσσα και το Πήλιο. Αυτή η μεγάλη κορυφογραμμή οδηγούσε βόρεια στη διακλάδωση του Εριγώνα και του Αξιού. Εδώ άρα, τελειώνει η Τρίτη Περιφέρεια και έτσι η Παιονία παρεμβάλλεται ανάμεσα στο βόρειο άκρο της τρίτης περιφέρειας και των Ιλλυρίων. Το τμήμα της Παιονίας που διαχωρίστηκε από το υπόλοιπο της χώρας και αποδόθηκε στην Τρίτη Μακεδονία, ενώ το υπόλοιπο τμήμα ανήκε στη Δεύτερη, βρισκόταν χαμηλά στον Εριγώνα κοντά στους Στόβους και αυτή η πόλη είχε οριστεί να είναι ο τόπος της εναπόθεσης του αλατιού, που πουλιόταν στους Δάρδανους, το μονοπώλιο του οποίου είχε δοθεί στην Τρίτη Μακεδονία.(Leake, τομ. ΙΙΙ, σ. 484-485)
• Το πολεμοχαρές έθνος των Βεττών που αναφέρεται μαζί με την Πέλλα, την Έδεσσα και τη Βέροια καθώς αποτελεί τμήμα της τρίτης περιφέρειας, είναι προφανώς οι Βοττιαίοι και αυτή η αναφορά σε αυτούς συμφωνεί με την εμφανή ημερομηνία των νομισμάτων τους. Η Βοττιαία της Χαλκιδικής είχε εξαφανιστεί από καιρό. Μαρτυρίες από νομίσματα που συμπίπτουν με τον Πολύβιο και τον Στράβωνα δείχνουν ότι οι μεγάλες παραθαλάσσιες πεδιάδες μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση χωρίστηκαν ανάμεσα στους Βοττιαίους και τους Αμφαξίους.Το κυρίως μέρος των τελευταίων όπως μαθαίνουμε από τον Πτολεμαίο ήταν η Θεσσαλονίκη, ενώ των πρώτων ήταν η Άλωρος. Η δύναμη του φιλοπόλεμου γένους των Βοττιαίων πήγαζε από τη διασταύρωση των ποταμών και ελών, ενώ ως φυσικές άμυνες είχαν διατηρηθεί στην ίδια θέση κάποιοι αμιγείς Έλληνες μέχρι σήμερα εν μέσω Βούλγαρων και Τούρκων.
  Εκεί έχει βρεθεί ένα ασημένιο τετράδραχμο με την επιγραφή “Μακεδόνων δευτέρας”, κομμένο πιθανώς στη Θεσσαλονίκη, της οποίας πόλης κανένα νόμισμα με το όνομά της δεν βρέθηκε παλιότερα από την ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Το ασήμι των ορυχείων του Νίσβορου ίσως να προμήθευσε τη νομισματοκοπεία της Δεύτερης Μακεδονίας. Δεν ανακαλύφθηκαν καθόλου ασημένια νομίσματα στην Τρίτη και Τέταρτη Μακεδονία ούτε είναι γνωστό αν κάποια από αυτές τις περιοχές κατείχε ορυχεία. Το μόνο νόμισμα που έκανε αναφορά στην τετραρχία πέρα από αυτά που ήδη αναφέρθηκαν, είναι ένα μικρό μπρούντζινο νόμισμα τόσο σπάνιο που συνάντησα μόνο ένα.Φέρει την επιγραφή “Μ. τετάρτης” και έχει στη μια πλευρά τους Διόσκουρους έφιππους και από την άλλη το κεφάλι της Αθηνάς. Υπάρχει ένα ακόμη νόμισμα της Τέταρτης Μακεδονίας στο Μουσείο του Καίσαρα, με το κεφάλι του Δία στη μια όψη και στην άλλη το συνήθη μακεδονικό τύπο ενός ροπάλου με στεφάνι βελανιδιάς με την επιγραφή “Μακεδόνων τετάρτη”. Πρέπει να αναφέρουμε ότι αυτά τα νομίσματα κόπηκαν στην Πελαγονία.
  Η σπανιότητα αυτών των νομισμάτων της μακεδονικής τετραρχίας εκτός από αυτά που κόπηκαν στην Αμφίπολη, αποδίδεται στην μικρή τους διάρκεια. Μόνο μετά από 18 χρόνια από το διάταγμα της Αμφίπολης, ο Ανδρίσκος, που αυτοαποκαλούνταν Φίλιππος, γιος του Περσέα, ανακατέλαβε όλη τη Μακεδονία αλλά νικήθηκε και παραδόθηκε το επόμενο έτος στον Καικίλιο Μέτελλο και οι Μακεδόνες έγιναν υποτελείς και η χώρα πιθανώς κυβερνιόταν από έναν πραίτωρα όπως και η Αχαΐα μετά την καταστροφή της Κορίνθου, που συνέβη δυο χρόνια μετά, το 146 π.Χ. Από τότε μέχρι τη βασιλεία του Αυγούστου οι Ρωμαίοι είχαν το δύσκολο καθήκον της υπεράσπισης της Μακεδονίας απέναντι σε λαούς της Ιλλυρίας και της Θράκης και σε αυτήν την περίοδο έστηναν αποικίες στους Φιλίππους, στην Πέλλα, στους Στόβους και στο Δίον.(Leake, τομ. ΙΙΙ, σ. 486-487)
• Τα Σκόπια βρίσκονταν σπάνια υπό τον πλήρη έλεγχο της Κωνσταντινούπολης. Κατά τη βασιλεία του Μιχαήλ Παλαιολόγου αποσπάστηκε από τον αυτοκράτορα από τους Σέρβους και έγινε η κατοικία του Κράλη. Εδώ ο Νικηφόρος Γρηγοράς έσυρε σε δίκη τον άρχοντα των Τριβαλλών, του οποίου ο διάδοχος το 1342 πρόσφερε προστασία και φιλοξενία στον Ιωάννη Καντακουζηνό όταν αποσύρθηκε πριν τον Απόκαυκο. Με τη συνθήκη που ακολούθησε ανάμεσα στον Καντακουζηνό και στο βασιλιά της Σερβίας, ο τελευταίος απόκτησε μια προσωρινή εξουσία σε ένα μεγάλο τμήμα της Μακεδονίας, ενώ οι Ρωμαίοι, όπως αυτοαποκαλούνταν, του έδωσαν τη Ζίχνη, τις Φερρές , το Μελένικο, τη Στρούμιτσα και την Καστοριά και κράτησαν τα Σέρβια, τη Βέρροια, την Έδεσσα, το Γυναικόκαστρο, τη Μυγδονία και τις πόλεις στο Στρυμόνα, καθώς και την περιφέρεια των Σερρών και τα όρη του Ταντεσσάνου. Είναι αξιοσημείωτο ότι στις ιστορίες της Άννας της Κομνηνής ,του Γρηγορά και του Καντακουζηνού εμφανίζονται αρκετά άλλα ονόματα όπως:α) στα ιλλυρικά σύνορα Δίβρα, Βελεσσός, Πρίλεπο, Μοράβα και Πρίστηνος, που περιγράφει ο Καντακουζηνός ως πόλη χωρίς τείχη .β) στη Θεσσαλία, Σέρβια, Καστρίον, Λυκοστόμιον και Πλαταμώνας γ) στα ανατολικά Ρεντίνα, και Δράμα, επίσης Ζίχνη και Μελένικο ,Έδεσσα και Βέρροια και Όστροβος και δ) νότια τα Σταρίδολα μαζί με κάποιες άλλες πόλεις που μπορούν να ανιχνευτούν με έρευνα. Ο Σωσκός εμφανίζεται στην Άννα Κομνηνή ανάμεσα στη λίμνη του Οστρόβου και τα Σέρβια. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 478-479)

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

• Το όνομα Βοδενά φαίνεται πως προέρχεται από τη βουλγαρική λέξη βόντα που θα πει νερό. Και σε καμία άλλη πόλη δεν υπάρχει τόσο τρεχούμενο νερό εκτός από την Προύσα στη Μικρά Ασία. Κυλάει με ορμή στη μέση όλων των δρόμων, σε κάθε στροφή δημιουργεί βρύσες και τελικά σχηματίζει τους πολύ μεγαλόπρεπους καταρράκτες και πέφτει ορμητικά στην πεδιάδα.
  Τρέχει κάτω από γέφυρες ώσπου, παίρνοντας το όνομα Καρά Ασμάκ (στην αρχαία εποχή Λουδίας), περνάει από την Πέλλα, διασχίζει την πεδιάδα και είτε χάνεται στο βάλτο είτε φτάνει στον κόλπο της Θεσσαλονίκης, ασήμαντο πια ρυάκι. (Walker,σ. 63-64)

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.