• Όταν ήμουν στα Σκόπια και ενώ άρχισε στα βουνά να λιώνει το χιόνι, οι βουλγαρικές ομάδες εμφανίστηκαν εκ νέου σε όλη τη Μακεδονία από το Βαρδάρη ως το βιλαέτι του Μοναστηρίου. Είχαν ήδη σημειωθεί μερικές αψιμαχίες με τα τουρκικά στρατεύματα. Ο Γενικός Επιθεωρητής είχε εντυπωσιαστεί για πολλούς λόγους. Λίγες εβδομάδες πριν, δόθηκε αμνηστία σε όλους τους κρατουμένους για πολιτικά εγκλήματα και οι πόρτες των φυλακών άνοιξαν. Ο Χιλμί Πασά -και όλοι έπρεπε να το αναγνωρίσουν- εκπλήρωσε και αυτή την αποστολή που του ανατέθηκε με τη μέγιστη δυνατή εντιμότητα. Παρέμειναν στη φυλακή μόνο πολύ λίγοι κατάδικοι για ποινικά αδικήματα. Αλλά φαίνεται ότι πολλοί από αυτούς που τους δόθηκε αμνηστία, μόλις βρήκαν την ελευθερία τους, πήραν ξανά τα βουνά, θέλοντας να ενισχύσουν τις ένοπλες ομάδες. Οι Βούλγαροι κομιτατζήδες είναι πολύ δραστήριοι και συνεχώς διαβαίνουν τα βουλγαρικά σύνορα.Οι ομάδες τους πηγαίνουν στη Μακεδονία, ενώνονται με ομάδες κλεφτών και είναι οι πρώτοι που επιτίθενται. Οι Τούρκοι στρατιώτες σε πολλές περιπτώσεις έδωσαν δείγματα ιδιαίτερης μεγαλοψυχίας. (Mantegazza, σ. 184-185)