Θέματα-Berard

Στο οδοιπορικό του Αντωνίνου η πόλη Κέλετρον ονομάζεται “κάστρα”, απ’ όπου οι Αλβανοί εμπνεύστηκαν το “Κάστρον”. (Pouqueville, τόμ. ΙΙΙ, σ. 5) Οι Αλβανοί που είναι εγκατεστημένοι στις όχθες του Γενούσου αγαπούν τον τόπο τους. Είναι γεννημένοι για τον πόλεμο, παίρνουν τα όπλα τους όταν πηγαίνουν τα κοπάδια για την βοσκή και στην άκρη του χωραφιού […]

Την ύπαιθρο των Γρεβενών και της Αναστελίτσας την κατοικούν ακόμη μουσουλμάνοι ελληνόφωνοι. Οι χριστιανοί τους προσδιορίζουν συνήθως με την ονομασία Βαλαάδες (Βα Αλλάχ! Μα τον Αλλάχ). Ο προσηλυτισμός αυτός μετέτρεψε απλώς τις εκκλησίες σε τζαμιά. Τα ήθη και όλες οι λέξεις της γλώσσας έμειναν ελληνικά. Οι Βαλαάδες αυτοί ορκίζονται εξίσου και στην Παναγία όπως και […]

Το Βλάχικο γυμνάσιο στο Μοναστήρι είναι ένα μεγάλο καινούργιο κτίριο, στο κέντρο της πόλης, πίσω από το μοναστήρι των Λαζαριστών, με εκατό μαθητές ( από τους οποίους οι εξήντα είναι οικότροφοι) και με δέκα καθηγητές που διδάσκουν ρουμανικά, γερμανικά, φιλοσοφία, μαθηματικά, φυσικές επιστήμες, λατινικά, αρχαία ελληνικά, ιστορία, θρησκευτικά, γεωγραφία, ιταλικά, τουρκικά, γαλλικά .(Berard, σ. 308) […]

Οι Βούλγαροι και οι Βλάχοι ανέβαιναν από τις κοιλάδες του Αξιού και του Εριγώνα, για να φτάσουν στα ψηλά βοσκοτόπια του Βιτσίου. (Pouqueville, τόμ. ΙΙΙ, σ. 17) Στη Βλαχοκλεισούρα κατοικούν πεντακόσιες οικογένειες Βλάχων Δασσαριτών, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι πρόσφυγες από τη Μοσχόπολη. Οι κάτοικοι πιστεύουν ότι οι έποικοι, από τους οποίους ιδρύθηκε αυτή, […]

Πίσω τους όμως η ελληνική σπορά που είχαν αφημένη στο έδαφος, εξακολοθούσε να καρποφορεί, όταν κάποτε, γύρω στα 1864-1866, εμφανίσθηκαν ξένοι, Ρώσοι που μιλούσαν για θρησκεία βουλγαρική, για μεγάλη Βουλγαρία, για καταπίεση των Σλάβων και πως ως ενίσχυση των λόγων τους έδιναν και κουδουνιστά επιχειρήματα, ένα πιάστρο (δύο δεκάρες) στο ζητιάνο και εκατό λίρες (2.300 […]

Η πλειονότητα των κατοίκων του χωριού Λάγγα, το οποίο βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του όρους Σαρακίνα, ήταν Βούλγαροι. (Pouqueville, τόμ. ΙΙΙ, σ. 16) Οι Βούλγαροι ανέβαιναν από τις κοιλάδες του Αξιού και του Εριγώνα, για να φτάσουν στα ψηλά βοσκοτόπια του Βιτσίου. Περπατώντας μισή ώρα από τη μέση ζώνη του όρους Βίτσι συναντάμε τη διάβαση […]

Οι είκοσι ή είκοσι πέντε χιλιάδες άντρες που αποτελούν επισήμως το σώμα στρατού του Μοναστηρίου(τρίτο Σώμα Στρατού), αντλούνται από την Ανατολία. Από πάντοτε η Πύλη έκρινε σκόπιμο να στέλνει τους Αλβανούς της στη Συρία και στο Φεζάν, και τους Ασιάτες της στα ευρωπαϊκά σύνορα. Οι στρατιώτες του τρίτου Σώματος είναι στρατολογημένοι από τα βιλαέτια του […]

Από τη Ρέσνα στο Μοναστήρι όπου βιαζόμαστε να φτάσουμε, σαράντα χιλιόμετρα σε δύο σταθμούς. Αφήσαμε τη Ρέσνα μέσα στο λιοπύρι του καταμεσήμερου και διασχίσαμε τη μεγάλη πεδιάδα. Γύρω μας δεν υπάρχει ούτε χορταράκι ούτε ψυχή ζώσα, ένα αχνό άσπρο σύννεφο μόνο είναι κρεμασμένο στην κορφή του Περιστεριού και από το σκέλεθρος ενός μουλαριού πετούν ψηλά […]

Ανάμεσα στην πόλη και τα ανατολικά βουνά κοιμάται μια στενή πεδιάδα-παλιός κόλπος της λίμνης- ενιαία και υγρή, όπου τα άλογά μας βουλιάζουν ως την κοιλιά μέσα στην πηχτή ομίχλη. Σε τρία χιλιόμετρα απόσταση από μας αναδύονται τα βουνά, ογκώδεις στρογγυλές μάζες χωρίς σχήμα και χωρίς προφίλ. Τα τριακόσια ή τετρακόσια αυτά μέτρα κρητιδούχων βράχων κατηφορίζουν […]

Ο μεγάλος δρόμος βγαίνει μεσααπό μια σύντομη ανηφοριά της πεδιάδας του Κόσανι, που τα νερά της ανοίγουν ένα πέρασμα προς το βορρά, ενώ εμείς πηγαίνουμε στα νοτιοανατολικά. Πλευρίζοντας στρογγυλούς γήλοφους, ξανακατεβαίνουμε προς το μεγάλο κάμπο του Μοναστηρίου, που τον βλέπουμε να απλώνεται μπρος μας. Παρά την πρωινή ώρα ο βοριάς σηκώνει ήδη σύννεφα σκόνης. Φέρνουμε […]