Μονή Μεγίστης Λαύρας

Παλαιό Όνομα :Μονή Μεγίστης Λαύρας

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Εκτός από τα Μεγάλα Μετόχια, τα οποία οι Μονές έχουν στη Βλαχία, τη Θάσο και σε όλα τα παράλια της Ευρωπαϊκής Τουρκίας, κέρδη αποκομίζουν από την καλλιέργεια των δασών, την παρασκευή ελαίου, από ελιές και δαφνοκαρπό και από τα φουντούκια. Αξίζει να σημειωθεί πως η Μονή Κουτλουμουσίου παράγει 200.000 οκάδες φουντούκια κατ’ έτος. Οι Μονές της Μεγίστης Λαύρας, των Ιβήρων και του Φιλοθέου εξάγουν 500.000 γρόσια ξύλα. Τέλος οι καλόγεροι εισπράττουν πολλά χρήματα και από την πώληση διαφόρων γλυπτών και άλλων αγιογραφικών εργόχειρων.(Isambert,σ. 55)
Από τη Μονή Καρακάλου σε απόσταση δύο ωρών βρίσκεται η Μονή Μεγίστης Λαύρας. Χτίσθηκε περίπου το 963 [Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου]. Η ίδια αυτή Μονή θεωρούνταν κάποτε ως η πρώτη του Όρους. Όντως είναι η μεγαλύτερη και η αξιολογότερη, αλλά σήμερα η λαμπρότητά της υπολείπεται σημαντικά της λαμπρότητας που είχε σε παλαιότερα χρόνια. Είναι χτισμένη σε έναν βράχο που βρίσκεται πάνω από τη θάλασσα και υπέρκειται του ακρωτηρίου της Σμύρνας και ενός μικρού λιμένα, ο οποίος και προστατεύεται από ένα μικρό οχύρωμα.(Isambert,σ. 58)

Η Μεγίστη Λαύρα βρίσκεται στο άκρο της χερσονήσου του Άθω. (Leake,τόμ.ΙΙΙ,σ.115)
Tο μοναστήρι της Λαύρας, ουσιαστικά το ησυχαστήριο του Αθανασίου, ενός ερημίτη από το Άθως, ονομαζόταν “η μονή των μελανών” ίσως επειδή οι μοναχοί ήταν ντυμένοι στα μαύρα, μέχρι που επεκτάθηκε από τον αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά και τον Ιωάννη Τσιμισκή, και εμπλουτίστηκε από τη γενναιοδωρία πολλών μεταγενέστερων ευεργετών που προέρχονταν από χαμηλότερες τάξεις. Το μοναστήρι γενικά αποτελείται από διακόσιους καλόγερους, αλλά εκτός από αυτούς υπάρχουν πολλοί περισσότεροι που ταξιδεύουν προκειμένου να συλλέξουν φιλανθρωπίες. Η Κερασιά, ο Άγιος Αντώνιος, ο Άγιος Δημήτριος και ο Άγιος Παύλος είναι επίσης εξαρτώμενα, αλλά όχι σε μεγάλο βαθμό, και τα δύο τελευταία αποτελούν τους κυριότερους αμπελώνες της Λαύρας. Στην επικράτεια αυτού του μοναστηριού, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται ολόκληρη η κορυφή του Άθως, υπάρχουν περισσότερα από 20 απομονωμένα παρεκκλήσια, ένα από τα οποία βρίσκεται στη βουνοκορφή, και σε όλα τα μονοπάτια του βουνού υπάρχουν μοναδικά καθίσματα των ησυχαστών. (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ.128-129)

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Η οδός συνεχίζει, απομακρύνεται από την παραλία και γίνεται ελαφρώς ανηφορική, διέρχεται από δάσος καστανιών, πεύκων και ελάτων και σε 50 λεπτά της ώρας φτάνει στη γέφυρα Μορφονούς που είναι ξύλινη.Η γέφυρα απέχει πέντε λεπτά της ώρας από την ακτή όπου και η σκάλα Μορφονούς της μονής Λαύρας,της σκήτης Αγ.Δημητρίου και κατά την ανατολική παραλία της μονής Αγ.Παύλου.Στο λιμάνι υπάρχουν φυλάκια σε επίπεδη έκταση και μέσα σε ελιές και πάνω από αυτό σε λόφο προς τη Λαύρα κείται το Παλαιομονάστηρο Μορφονούς(Αμαλφηνών) όπου υπάρχουν μεγάλα δέντρα και ερείπια της μονής και του πύργου που υπάρχει εκεί ενώ γύρω βλέπουμε αμπελώνες, ελαιώνες, αγρούς και πέντε κελιά κυκλωμένα από μεγάλο δάσος.Από τη γέφυρα Μορφονού οδός λιθόστρωτη και ανηφορική για 10 λεπτά-που απέχει ελάχιστα από την ακτή και περνά μέσα από δάσος- οδηγεί στο Αγίασμα Αγ.Αθανασίου όπου υπάρχει εκκλησάκι και άφθονα νερά.τα οποία ανέβλυσαν από βράχο με το χτύπημα της ράβδου του Αγ.Αθανασίου ύστερα από εντολή της Παρθένου.Από εδώ ο δρόμος συνεχίζει και σε μια ώρα περνά από τη γέφυρα Βελλά όπου και ομώνυμο ρέμα που έχει πάντοτε νερό και στα δεξιά εκκλησάκι του Αγ.Γεωργίου.Καθώς προχωρά συναντά και άλλα ρέματα και καστανιές και μέσα σε ελαιώνα συναντά το κελί του Αγ. Κωνσταντίνου της μονής Λαύρας και φτάνει στη μονή. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 653-654)
Από τη μονή Λαύρας λιθόστρωτος δρόμος βαίνει προς τα νότια, παρέρχεται μετά από 30 λεπτά της ώρας από τη θέση Κύρ Ησαΐου όπου υπάρχει κελί επίσημο που μοιάζει με μονή, πηγή άφθονων νερών και μεγάλες δρύες όπου διαμένουν τα κοπάδια της μονής.Κοντά στην περιοχή αυτή και σε απόσταση πέντε λεπτών υπάρχει μικρός σταυρός ενώ οδός κατηφορική που διακλαδώνεται και κινείται προς την παραλία δηλαδή, ανατολικά μετά από τρία τέταρτα της ώρας φτάνει σε βραχώδη ακτή και εντός κανονικού περιβόλου κείται η ρουμουνική, βλάχικη ή μολδαβική σκήτη που εορτάζει τη μνήμη του Τιμ.Προδρόμου.Η σκήτη χτίστηκε στα μέσα του περασμένου αιώνα και παραχωρήθηκε από τη μονή Λαύρας σε μοναχούς από τη Χίο, οι οποίοι διακρίνονταν για τη φιλοξενία τους αλλά αργότερα παραχωρήθηκε στους Μολδαβούς, ανοικοδομήθηκε και κλήθηκε μολδαβική ή μολδαβορουμουνική με σιγίλλιο και από τον Ιωακείμ Β’ονομάστηκε ρουμουνική.Από τη θέση αυτή του Κύρ Ησαΐου οδός ανηφορική μέσα από δρύες και έπειτα από δάσος πρίνων, μετά από ένα τέταρτο φτάνει σε μεγάλο σταυρό όπου υπάρχει η δεξαμενή Χαΐρι(δηλαδή, σε τρία τέταρτα από τη μονή Λαύρας). (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 662-665)
(Η άνοδος προς την κορυφή γίνεται μόνο την άνοιξη όταν αυτή δεν καλύπτεται από νέφη.)Ο όρμος Αυλάκι κείται στο νότιο άκρο της χερσονήσου(κάτω από τα Κελιά της Κερασιάς) όπου υπάρχει και το βραχώδες νησί του Αγ.Χριστοφόρου.Στον όρμο αυτό λόγω των πολύ απότομων βραχωδών πλαγιών, δρόμος υπάρχει μόνο προς τα κελιά της Κερασιάς.Από την Κερασιά ρέει και ρυάκι με άφθονο ύδωρ.Από αυτόν τον όρμο δύσβατος δρόμος και ανηφορικός περνά μέσα από καστανιές και δρύες και οδηγεί στα κελιά Κερασιάς.Το συνοικισμό αυτό απαρτίζουν 9 εξαίρετα κελιά που ανήκουν στη μονή Λαύρας και καλούνται του Χατζή Γεώργη, ο οποίος εκδιώχθηκε από τα κελιά ως οπαδός της ρωσσικής εκκλησίας.Αυτός δέχονταν τους μοναχούς στο κελί του ύστερα από σκληρότατες δοκιμασίες.Σε κάποιο από τα κελιά αυτά έμεναν μέχρι πρόσφατα και οι άριστοι ζωγράφοι και τοιχογράφοι του Αγ.Όρους Ιωάσαφ(που πέθανε το 1882) και ο αδελφός του ο παπά Αντώνιος και κάποιοι ονόματι Ιωάννης και Γεώργιος οι οποίοι αφού αποχώρησαν έδωσαν το κελί τους στην κυρίαρχη μονή αντί του ποσού των 600 λιρών, κατέβηκαν στη σκήτη Καυσοκάλυβα και έχτισαν εκεί άριστο κελί.Από την Κερασιά ημιονική οδός ανηφορική και γεμάτη χαλίκια κινείται για μισή ώρα στις πλαγιές του βουνού μέσα σε δάσος πεύκων και ελάτων όπου πάρα πολλοί κορμοί ξερών δένδρων στέκονται σαν ανθρώπινοι σκελετοί που χτυπήθηκαν από κεραυνό μέσα σε κοιλάδα που σχηματίζεται από δυο βουνά όπου κείται μικρό εκκλησάκι με κατεβασμένο σφαιρικό θόλο που έχει χτιστεί από τον πατριάρχη Διονύσιο Γ’τον Βάρδαλη μαζί με το παρακείμενο ευρύχωρο οίκημα. Το οίκημα και το εκκλησάκι καλύπτονται τρεις μήνες από χιόνι ενώ δίπλα τους υπάρχει στέγασμα κα δεξαμενή.Από εκεί μονοπάτι πεζών προχωρά με στροφές σε άδενδρο και βραχώδες έδαφος που σχηματίζει κωνική κορυφή που λέγεται Άθως.(Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 667-669)
Μονή Αγ. Λαύρας: Ιδιόρρυθμος και μεσόγειος. Με 110 μοναχούς από την ελεύθερη και δούλη Ελλάδα. Απέχει από την αποβάθρα Μορφονούς τρεις ώρες.Σκήτη Τιμ.Προδρόμου: Βλάχικη, ρωμούνικη ή μολδαβική κοινοβιακή και παράλιος σκήτη με 90 Βλάχους μοναχούς.Κείται μέσα σε περίβολο και απέχει από την ακτή πέντε λεπτά ενώ από τη μονή μια ώρα και ένα τέταρτο.
Σκήτη Καυσοκαλύβα: Ιδιόρρυθμος και παράλιος.Απέχει από την ακτή πέντε λεπτά ενώ από τη μονή μία ώρα και 55 λεπτά, αποτελείται από 30 κελιά (καλύβες)όπου διαμένουν Έλληνες μοναχοί.Λόγω της ευχάριστης αλλά και οχυρής θέσης της σκήτης η μονή Αγ.Παντελεήμονος ζήτησε να την αγοράσει για έναν υποψήφιο μεγαλόσχημο μοναχό εξόριστο στο Αγ.Όρος αλλά η σκήτη δεν πουλήθηκε.Κελιά Κερασιάς: Ιδιόρρυθμος και μεσόγειος.Πρόκειται για εννιά κελιά που καλούνται του Χατζή –Γεώργη όπου διαμένουν Έλληνες και Ρώσσοι μοναχοί που απέχουν μισή ώρα από την ακτή Αυλάκι που αποτελεί μικρό λιμάνι στη νότια πλευρά και μια ώρα από τη σκήτη.Σκήτη Αγ.Άννας: Απέχει από την Κερασιά μια ώρα και τρία τέταρτα ενώ το Κυριακό από την ακτή μια ώρα και αποτελείται από 80 κελιά όπου διαβιούν μοναχοί από την ελεύθερη και δούλη Ελλάδα. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 587-589)
Η μονή Λαύρας έχει μορφή οχυρού, απέχει από την ακτή τρεις ώρες από τη σκάλα Μορφονούς, κείται στο ΝΑ άκρο της χερσονήσου σε βράχο, υπέρκειται της επιφάνειας της θάλασσας 35μ. και κτίστηκε το 961 από τον όσιο Αθανάσιο του οποίου τη μνήμη εορτάζει στις 5 Ιουλίου.Στα μέσα του 18ου αι. περιλάμβανε 400 κελιά και 4 πύργους που κτίστηκαν αρχικά από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Τζιμισκή.Η προσπάθεια συνεχίστηκε από τον μοναχό Νείλο Νοταρά στις αρχές του 14ου αι., από τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Άνθιμο Β ’πριν το 1628 και από τον πατριάρχη Διονύσιο Γ’ Βάρδαλι μετά το 1665.Το 1759 υπήρχε και τυπογραφείο που έπαψε να υφίσταται στις αρχές του 19ου αι. Ο ηγούμενος της μονής που είναι η αρχαιότερη των μονών του Άθω χειροτονούνταν από τον Πατριάρχη ενώ αντιπρόσωπος της μονής δίνει μετά την προσφώνηση την 1η Ιουνίου κάθε έτους την ράβδο του εκάστοτε πρώτου της επιστασίας.Η κύρια είσοδος της μονής -η οποία πέντε λεπτά της ώρας σε κατάβαση και 10 λεπτά της ώρας σε ανάβαση απέχει από την ακτή -βρίσκεται στη δυτική πλευρά ο δε επισκέπτης υποχρεούται να διέλθει τρεις διαδοχικές θύρες από τις οποίες η πρώτη είναι φτωχική και οι δυο άλλες πλουσιότατα διακοσμημένες ενώ ο διάκοσμος περιλαμβάνει και την εικόνα της Παναγίας.Ανάμεσα στην πρώτη και δεύτερη πύλη και στα δεξιά κείται το οίκημα του θυρωρού. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 654-658)
Ο εισερχόμενος στη μονή από αυτές τις θύρες αφήνει πίσω τον ΝΔ περίβολο και τον οχυρό πύργο του Ιωάννη Τζιμισκή που απέχει είκοσι μέτρα όπου φυλακίζονται οι καταδικαζόμενοι και αντικρύζει τον ναό της Παναγίας Πορταΐτισσας ή Κουκουζέλισας ή δεύτερο καθολικό όπου υπάρχει η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Η κύρια οδός διέρχεται μεταξύ του ναού και του ξενώνα οδηγεί στο αντικρυνό πλούσιο προσκυνητάριο όπου υπάρχει και άλλη εικόνα της Παναγίας που καλείται Οικονόμισσα ή Ελαιοβρύτησσα.Έπειτα η οδός μας οδηγεί στο καθολικό του οποίου οι εσωτερικές τοιχογραφίες είναι παλαιότερες της εποχής του Πανσέληνου.Δυτικά του καθολικου υφίστανται: α) δυο μεγάλα και γηραιά κυπαρίσσια που λέγεται ότι φυτεύτηκαν από τον Αγ.Αθανάσιο και των οποίων η περιφέρεια του κορμού είναι 6-7 μ., β)η φιάλη που υποβαστάζεται από οκτώ μαρμάρινους κίονες, σκεπάζεται από θόλο και η εσωτερική της επιφάνεια καλύπτεται από τοιχογραφίες, γ)η τράπεζα που είναι ισόγειο κτίριο που κείται πιο δυτικά των προηγουμένων και υπέρκειται τριών βαθμίδων του καθολικού. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 658)
Βορείως του καθολικού κείται τριώροφο οίκημα όπου υπάρχει και εκκλησία των Ταξιαρχών που καλείται πατριαρχικό οίκημα και χρησιμεύει για την υποδοχή των επισήμων ξένων. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 658-661)
Μεταξύ του κτιρίου αυτού και του ξενώνα(αρχονταρίκι) υπάρχουν και η σιταποθήκη και στο υπόγειο η οιναποθήκη όπως και το σκευοφυλάκειο.Ανατολικά του ναού και περίπου στα δεκαπέντε τουλάχιστον βήματα κείται ισόγειο θολωτό οίκημα που χωρίζεται από τα υπόλοιπα και διαιρείται σε τρία διαχωρίσματα όπου φυλάσσονται τα κειμήλια της μονής, η βιβλιοθήκη όπου περιλαμβάνονται και 1000 χειρόγραφα στα οποία συγκαταλέγεται και ο περιώνυμος επί περγαμηνής κώδικας του Διοσκορίδη που φέρει και εικόνες. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 661)
Νότια του καθολικού υψούται ακόμη ένας ναός που καλείται Μιχαήλ Σινάδων.Εντός του περιβόλου της μονής υπάρχουν βρύσες με άφθονο ύδωρ και φυτείες με λεμονιές και πορτοκαλιές. Στην ΝΑ πλευρά του περιβόλου της μονής οι μοναχοί διατηρούν ωραιότατους κήπους με οπωροφόρα και άλλα εσπεριδοειδή. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 661)
Γύρω από τη μονή- με εξαίρεση την ανατολική πλευρά- κείνται τα εξής κελιά: α)Χρυσοστόμου που είναι το ανώτερο όλων και κείται στις δυτικές πλαγιές του όρους Άθω και σε απόσταση πέντε λεπτών από τη μονή.Από τη θέση αυτή οράται καθαρά όλο το εσωτερικό της μονής και ο περίβολός της.Κοντά στο κελί υπάρχει μεγάλη δεξαμενή όπου συγκεντρώνεται το νερό που κατεβαίνει από τον Άθω το οποίο θέτει σε κίνηση δυο υδρόμυλους. Στη δεξαμενή αυτή τελείται και ο ετήσιος αγιασμός.β)Το κελί του Αγ.Παντελεήμονος το οποίο κείται μέσα σε αμπελώνες κάηκε και πρόσφατα ανακαινίστηκε.γ)Προδρόμου όπου πριν την οικοδόμηση της μονής ασκήτευσε ο Αγ.Αθανάσιος.Εκεί υπάρχει και αγίασμα.δ)Ταξιάρχης ή Κουκουζέλη που κείται σε καλή πεδιάδα όπου και τα λειβάδια της μονής. Απέναντι από το κελί αυτό και στον περίβολο της μονής υπάρχει μικρή θύρα που όμως δεν ανοίγει.ε)Το μικρό κελί του Αγ.Κωνσταντίνου που βρίσκεται πριν τη μονή και στα αριστερά της για 3 λεπτά της ώρας και μέσα σε ελαιώνα. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 661-662)
Από τη μονή λιθόστρωτος δρόμος βαίνει στη βόρεια πλευρά και έπειτα γίνεται κατηφορικός, διέρχεται από ελαιώνα και μετά από πέντε λεπτά (ανηφορικά 10΄) προς την παραλία.Πάνω σε βράχο υψώνεται κτίριο με μορφή φρουρίου με πύργο που καλείται αρσανάς, όπου οι προϊστάμενοι (γέροντες) και οι προηγούμενοι έχουν δωμάτια προς ανάπαυση κοντά στην παραλία και κοντά σε μικρό όρμο που βλέπει στο βορρά και χωρά μόνο τρία μικρά πλοία.Εκεί υπάρχει νεώλκειο δηλαδή, διώροφο οίκημα του οποίου το πάνω μέρος χρησιμεύει για την οίκηση μοναχών που αλιεύουν αλλά και ως αποθήκη. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 662)
Η σκήτη Αγ.Άννης ανήκει στη μονή Αγ.Λαύρας, απαρτίζεται από 70 κελιά που κείνται σε απόκρημνους βράχους πάνω από τη θάλασσαα και κατέχουν έκταση που τη διανύει κάποιος σε μισή ώρα.Στα κελιά αυτά συγκαταλέγεται και αυτό που ανήγειρε το 1759 ο πατριάρχης Κύριλλος Ε’ που βρίσκεται σε ωραία θέση με ναΐσκο ωραιότερο των άλλων.Όλα τα κελιά της σκήτης έχουν περιβόλους με άφθονα νερά με λεμονιές, πορτοκαλιές και άλλα οπωροφόρα δέντρα.Η βιβλιοθήκη της περιλαμβάνει 46 αρχαία χειρόγραφα. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 672-673)
Στη χερσόνησο της Ακτής ή του Αγίου Όρους βρίσκονται οι όρμοι Φραγκολιμάνι και Μορφονούς των μονών Εσφιγμένου και Λαύρας, ο όρμος Αυλάκι που βρίσκεται στη νοτιοανατολική άκρη των κελιών Κερασιάς και ο κύριος λιμένας του Αγίου Όρους ο λιμένας Δάφνης, στον οποίο έχουν πρόσβαση τα ατμόπλοια. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 494)