Νέα Ποτείδαια

Παλαιό Όνομα :Καπού Μετόχι, Νέα Ποτίδαια, Πόρτες, Ποτείδαια, Kapou Metochi, Kapu Mahala,Kapu Metoh, Nea Poteidaia, Nea Potidea, Portes, Potidaea, Potidea

Δήμος :Νέας Προποντίδας

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Από την Ερισσό ένας δρόμος, ο οποίος τη συνδέει σύντομα με το νότιο άκρο του Πρόβλακα, ή την πλευρά της Σάνης, οδηγεί παραπλεύρως των άκρων του Σιγγιτικού και του Τορωναίου κόλπου στην Πινάκα, στην πλευρά της Ποτίδαιας, η οποία αργότερα ονομάστηκε Κασσανδρεία. Ο ισθμός πάνω στον οποίο βρίσκεται η πόλη αυτή ονομάζεται Πόρτα της Κασσάνδρας, καθώς αποτελεί την είσοδο της χερσονήσου της Παλλήνης, που είναι γνωστή στο σύνολό της με το όνομα Κασσάνδρα. Ο δρόμος από την Ερισσό στην Πόρτα περνάει από τον Άγιο Νικόλαο, ένα χωριό όχι μακρυά από το βορειοδυτικό άκρο του Σιγγιτικού Κόλπου, από εκεί στις Ερμυλίες, ή Ορμύλια, σε μια τοποθεσία λίγα μίλια από τη βορειοανατολική γωνία του Τορωναίου Κόλπου και από το Μολυβόπυργο στον Άγιο Μάμα, τοποθετημένα και τα δύο στην ίδια ακτή, το τελευταίο δύο ώρες από την Πόρτα. (Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 152-153)
Στον κόλπο της Κασσάνδρας, ο οποίος στην αρχαιότητα ήταν γνωστός ως Σερμύλια ή Μυκήβερνα, όπως επίσης και Τορωναίος, οι πόλεις στη νότια και τη βόρεια πλευρά ήταν τοποθετημένες με την ακόλουθη διάταξη, σύμφωνα με την εμφάνιση τους στον Ηρόδοτο: Τορώνη, Γαληψός, Μυκήβερνα, Όλυνθος. Όσον αφορά την τοποθεσία της Ερμύλιας δεν μπορεί να υπάρξει καμία αμφιβολία ότι, δεν υπάρχει καμία σπουδαία διαφορά μεταξύ της Σερμύλης και της νεότερης Ορμύλιας ή Ερμυλίες. Η τοποθεσία της Ολύνθου στον Άγιο Μάμα είναι γνωστή από την απόσταση των 60 σταδίων της από την Ποτίδαια, ή τον ισθμό της Παλλήνης, όπως επίσης και για κάποια υπολείμματα της πόλης που υπάρχουν ακόμα, και για τη λιμνοθάλασσα ή το έλος, τα οποία αναφέρονται στην ιστορία σαν την τοποθεσία όπου οι αιχμάλωτοι υπερασπιστές της Ολύνθου οδηγούνταν στον θάνατο από τον Αρτάβαζο, όταν αυτός πέρασε το χειμώνα σ’ αυτό το μέρος της Θράκης, αφού είχε συνοδέψει τον ηττημένο Ξέρξη στον Ελλήσποντο. Από τον Αθήναιο στην αξιόπιστη πηγή του Ηγησάνδρου μαθαίνουμε ότι το όνομα του έλους ήταν λίμνη Βολυκή και ότι εκεί κατέληγαν δύο ποτάμια με τα ονόματα Αμμίτης και Ολυνθιακός. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 154-155)
Στη χερσόνησο της Παλλήνης υπήρχαν οχτώ πόλεις κατά τη διάρκεια της Περσικής εισβολής με την ακόλουθη διάταξη, παραλιακά από την Όλυνθο προς τον Θερμαϊκό κόλπο: Ποτίδαια, Άφυτος, Νεάπολη, Αιγές, Θύραμβος, Σκιώνη, Μένδη, Σάνη. Όπως προκύπτει και από άλλους συγγραφείς, και κυρίως από τον Στράβωνα, οι κυριότερες πόλεις εκτός από την Ποτίδαια ήταν η Άφυτος,η Mένδη, η Σκιώνη και η Σάνη. Όλες αυτές, εκτός από τη Σάνη, διέθεταν επάρκεια πλούτου ώστε να κόβουν τα δικά τους νομίσματα, μερικά δείγματα των οποίων σώζονται ακόμα. (Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 155)
Το νοτιοδυτικό ακρωτήριο της Παλλήνης, που από το Λίβιο ονομαζόταν Ποσείδιον και από το Θουκυδίδη Ποσειδόνιον, προφανώς από ένα ναό του Ποσειδώνα ο οποίος βρισκόταν ακριβώς εκεί, ακόμα διατηρεί την παλαιότερη ονομασία του, που κοινώς προφέρεται Ποσείδι. Η Μένδη, εμφανίζεται από τις ακόλουθες περιστάσεις να είναι τοποθετημένη κοντά σ’ αυτό το ακρωτήρι στη νοτιοδυτική πλευρά. Όταν ο Άτταλος και οι Ρωμαίοι το 200 π.Χ. εξέπλευσαν από τη Σκιάθο εναντίον της Κασσάνδρειας, αυτοί προσέγγισαν πρώτα τη Μένδη και μετά παρέκαμψαν το ακρωτήριο πριν φτάσουν στην Κασσανδρεία. Έχοντας αποτύχει εκεί, κυρίως εξαιτίας των συνθηκών του καιρού, επέστρεψαν απευθείας από το Ακρωτήρι του Κανίστρου και από αυτό της Τορώνης στο λιμάνι της Ακάνθου στο Σιγγιτικό κόλπο. Σύμφωνα με αυτά τα δεδομένα, γίνεται φανερό ότι, μερικά αρχαιοελληνικά κατάλοιπα τα οποία έχουν βρεθεί στην ακτή, κοντά στο Ακρωτήριο Ποσείδι, στα ανατολικά, όπως επίσης και στα υψώματα πάνω από αυτό, είναι αυτά της Μένδης. Η τοποθεσία αυτή της Μένδης σε σχέση με αυτή του Ποσειδίου μπορεί να προσδιοριστεί επιπλέον σύμφωνα και με στοιχεία από τη διεξαγωγή των εννέα χρόνων του Πελοποννησιακού πολέμου, όταν οι Αθηναίοι προχωρώντας από την Ποτίδαια εναντίον της Μένδης και της Σκιώνης, έπλευσαν στο Ποσειδόνιο και αφού είχαν αποκτήσει τη Μένδη, προχώρησαν εναντίον της Σκιώνης, όπου η περιοχή γειτόνευε με αυτή της Μένδης. Η διάταξη των ονομάτων στον Ηρόδοτο, συνεπώς, η οποία τείνει να τοποθετήσει τη Σκιώνη μεταξύ των Ακρωτηρίων Παλιούρι και Ποσείδι, συμφωνεί απόλυτα με την αφήγηση του Θουκυδίδη. Και τα κατάλοιπα της Σάνης, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, φαίνεται να είναι μεταξύ του Ακρωτηρίου του Ποσειδίου και της δυτικής πλευράς του ισθμού της Πόρτας. Ο Μελάς συμφωνεί με το ίδιο συμπέρασμα για τη Σκιώνη, εφόσον, όπως αναφέρει, αυτή καταλάμβανε μαζί με τη Μένδη την πιο εκτεταμένη τοποθεσία της χερσονήσου, αλλά ήταν αντίθετος σε σχέση με τη θέση της Σάνης, την οποία και τοποθετούσε κοντά στο Κάνιστρο. (Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 157)
Στο παραθαλάσσιο τμήμα της Μυγδονίας σχηματίζεται μια περιοχή που ονομάζεται Αμφαξίτις, μια διάκριση που έγινε πρώτα από τον Πολύβιο, ο οποίος φαίνεται να διαχωρίζει όλες τις μεγάλες πεδιάδες της κεφαλής του Θερμαϊκού Κόλπου ανάμεσα στην Αμφαξίτιδα και τη Βοττιαία, τις οποίες και βρίσκουμε τρεις αιώνες αργότερα στον Πτολεμαίο. Οι κάτοικοι της Αμφαξίτιδας έκοβαν το δικό τους νόμισμα αλλά καθώς δεν υπάρχει καμία αναφορά για την πόλη στην ιστορία και η σιωπή του Πτολεμαίου δυσχεραίνει την έρευνα τα νομίσματα εκείνα κόπηκαν πιθανότατα στη Θεσσαλονίκη. (Leake, τομ. ΙΙΙ, σ. 449)
Αν και είναι γενικά εύκολο να αναφέρεται κανείς με το όνομα Χαλκιδική σε όλη τη σπουδαία χερσόνησο που απλώνεται στη νότια κορυφογραμμή του όρους Χορτιάτη, σαν συνέπεια της επιρροής που διέθετε το Χαλκιδικόν γένος κατά τη Μεσαιωνική περίοδο της Ελληνικής Ιστορίας, αρχικά στη Χαλκιδική δεν συμπεριλαμβάνονταν η Κρουσίδα αλλά ούτε η επαρχία της Ακάνθου και τα Στάγειρα, οι οποίες αποτελούσαν αποικίες της Άνδρου, ούτε αυτή της Ποτίδαιας, αποικία της Κορίνθου, ούτε ακόμη η Όλυνθος και η γύρω περιοχή στα βόρεια, η οποία κατοικούνταν από αυτούς που είχαν διωχθεί από τους Βοττιείς, δυτικά του Λουδία, στα πρώιμα χρόνια της Μακεδονικής μοναρχίας, και οι οποίοι, όπως φαίνεται από τα νομίσματά τους, στους μεταγενέστερους χρόνους αναφέρονταν ως Βοττιαίοι και η χώρα τους Βοττική, για να τους ξεχωρίζουν από τους Βοττεάτες ή τους κατοίκους της Βοττείας ή Βόττεας, μια περιοχής στη δυτική πλευρά του Αξιού. Η κύρια τοποθεσία των κατοίκων της Χαλκιδικής, στα πρώτα χρόνια της αποδημίας τους, φαίνεται να ήταν η χερσόνησος της Σιθωνίας και το λιμάνι και το φρούριό της η Τορώνη, από όπου και επέκτειναν την δύναμή τους στην ενδοχώρα, μέχρι που κατοίκησαν όλο το τμήμα της Μυγδονίας στα νότια της κορυφογραμμής η οποία εκτείνεται στα δυτικά του Νίσβορο, μαζί με την Κρουσίδα. (Leake, τομ. III, σ. 454-455)

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Αποκαλείται και Πόρτα , η οποία δίνει είσοδο από τον στενό ισθμό στη χερσόνησο που πρωτύτερα ονομαζόταν Παλλήνη και τώρα Κασσάνδρα.(Urquhart,τομ. ΙΙ,σ. 42)
Ο Ισθμός της Ποτιδαίας είναι ένας χαμηλός και στενός λαιμός που έχει εύρος 1000 βήματα. Είναι οχυρωμένος με ένα παχύ τείχος από ασβεστολιθικό πέτρωμα, ενισχυμένο με τετράγωνους πυργίσκους εκ των οποίων μερικοί χρησιμοποιούνται ως κατοικίες. Ένας από τους πύργους είναι μεγαλύτερος από τους άλλους, μοιάζει και με κατοικία και με φρούριο και έχει θέα τον κόλπο της Θεσσαλονίκης. Είναι περικυκλωμένος από ένα τείχος και ένα χαντάκι και είναι προσβάσιμος μέσω μιας κρεμαστής γέφυρας. Κοντά στην πύλη υπάρχει ακόμη ένα πολύ μικρό οχυρό. (Urquhart,τομ. ΙΙ,σ. 61-62)
Από τη Πόρτα προς το Άγιο Μάμα υπάρχει απόσταση μίας ώρας περίπου. Τι χωριό κρύβεται ανάμεσα στα δέντρα, αλλά σε ένα υπερυψωμένο έδαφος πίσω του υπάρχουν 4 λευκοί πύργοι, συνδεδεμένοι με τείχη από λάσπη, πρωτύτερα το κτήμα του Γιουσούφ-Πασά, και τώρα η κατοικία του Αγά.(Urquhart,τομ. ΙΙ,σ. 62)

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Η Ποτίδαια βρισκόταν στο δυτικό τμήμα του πέντε σταδίων πλάτους Ισθμού της Παλλήνης(ας σημειωθεί ότι ένα στάδιο ισούται με 600 ελληνικά πόδια ή 185 μέτρα), ο οποίος συνένωνε την περιοχή με τη μεγάλη χερσόνησο, όπου βρίσκεται το μετόχι της μονής Βατοπεδίου.Η Ποτίδαια καταστράφηκε από τον Φίλιππο το 357 π.Χ., ξανακτίστηκε το 316 στα βορειοανατολικά της προηγούμενης θέσεώς της από τον Κάσσανδρο και ονομάστηκε Κασσάνδρεια, η οποία ,ωστόσο, καταστράφηκε τον 6ο αι. από Ούνους και Σλάβους. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 533)