Νεοχώρι

Παλαιό Όνομα : Γενί Κιόι

Δήμος :ΑΛεξάνδρειας

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δια λέμβου διαπερνάει κανείς τις εκβολές του Στρυμόνα και ανεβαίνει την δεξιά του όχθη, προς αποφυγή των ελών που κατακλύζουν την αριστερή πλευρά δίπλα από τις εκβολές. Ο ποταμός ρέει ορμητικός και ταραχώδης διαμέσου υψηλών ανδήρων και σχηματίζει μια μεγάλη γωνία, που την περνάμε για να φτάσουμε στο Νεοχώριο (τουρκ. Γενί-Κιοϊ), του οποίου τα σπίτια δείχνουν στην αντίπερα όχθη τη θέση της αρχαίας πόλης. Από εκεί δε μέσω σχεδίας, δίπλα από κάποιον τετράγωνο πύργο και μιας κατερειπωμένης εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου περνά κανείς στην αντίπερα όχθη δίπλα από κάποιον παρόμοιο πύργο στην Αμφίπολη.(Isambert, σ.24)
Η κώμη του Νεοχωρίου, που βρίσκεται στις υπώρειες του λόφου, κατέχει μέρος της αρχαίας Αμφίπολης. Εδώ βρίσκονται στα ΝΑ οχυρώματα από μεγάλους τετράγωνους λίθους από φαιό τιτανόλιθο ελληνικής κατασκευής. Μέρος του τείχους που κατέπεσε έφραξε την είσοδο της λίμνης Κερκινίτιδας, που σήμερα αποκαλείται Αχινός ή Ταχινός και έχει μήκος 6 λεύγες και είναι ονομαστή και σήμερα όπως και στην αρχαιότητα για τα χέλια της.
Όταν κάποιος βγει από το Νεοχώρι, επανέρχεται στις εκβολές του Στρυμόνα, η οδός κατεβαίνει προς Νότον και μετά από μιάμιση ώρα φτάνει στην κώμη Κουτσούκ Κρούσοβα. Από εκεί δε παρεκτείνεται κατά μήκος της παραλίας του κόλπου και σε μία ώρα φτάνει στη Βράστα. Απέναντι από τα αριστερά φαίνεται η κώμη του Σταυρού, που δείχνει πιθανώς την πόλη των αρχαίων Σταγείρων, αποικία των Ανδρίων και πατρίδα του Αριστοτέλη. (Isambert, σ. 25-26)

Το Λιβάδι είναι μια βλάχικη αποικία της αρχαίας εποχής και συχνά από τότε λέγεται βλαχο-Λίβαδο. Τα υπόλοιπα βλαχοχώρια σε αυτήν την περιοχή είναι το Κοκκινοπλό, στις πλαγιές του Ολύμπου, τρεις ώρες απόσταση από εκεί προς την Τσαριτσάνη, τα Φτερά στην ίδια απόσταση προς την Κατερίνη και το Νεοχώρι ανάμεσα στα Σέρβια και το Λιβάδι σε μια υψηλή τοποθεσία στο βουνό. Το Κοκκινοπλό έχει περίπου 200 σπίτια, τα Φτερά 100 και το Νεοχώρι 20 ή 30. Κοντά στα Φτερά λέγεται ότι υπήρχε ένα αρχαίο λατομείο. Αυτά τα χωριά ζουν κυρίως με την παραγωγή χοντρών μάλλινων ρούχων που λέγονται “σκουτί”, από τα οποία φτιάχνονται τα πανωφόρια που ονομάζονται “κάππαις”, στα ιταλικά “κάππε” και χρησιμοποιούνται ευρέως στην Ελλάδα και την Αδριατική. Το ένδυμα είναι δύο ειδών, μαύρο και άσπρο και εσωτερικά είναι μαλλιαρό. Αποστέλλεται στη Βενετία και στην Τεργέστη σε κομμάτια που λέγονται “ξύλα”. Οι Καλαρρυτιώτες, οι οποίοι κατασκευάζουν το ίδιο είδος ενδύματος στα ίδια τους τα βουνά και των οποίων οι έμποροι κατοικούν στην Αδριατική συνηθίζουν να αγοράζουν αυτά που κατασκευάζουν οι Λιβαδιώτες και τα στέλνουν σε έναν έμπορο, κυρίως έναν Ενετό, στη Θεσσαλονίκη, που το στέλνει σε Καλαρρυτιώτη έμπορο στην Αδριατική που χρεώνει δυόμιση πιάστρες το φόρτωμα 140 ξύλων ανά αποστολή. Οι Λιβαδιώτες κάνουν ετησίως από 150 έως 200 φορτώματα. Καλλιεργούν λίγο καλαμπόκι αλλά διαθέτουν αφθονία από πρόβατα, κατσίκια, άλογα και μουλάρια. Όπως και οι Καλαρρυτιώτες, είναι και αυτοί υπερήφανοι για τον εξαιρετικό αέρα και το νερό της πόλης τους, που κάποιες φορές κάνουν μέχρι και τρεις ώρες προκειμένου να προμηθευτούν το πιο εκλεκτό. Η λίμνη της Καστοριάς τους προμηθεύει με ψάρια προς 25 με 30 παράδες την οκά, προτιμότερα από τα ψάρια της θάλασσας που πωλούνται στη Θεσσαλονίκη προς 45. Από την άλλη, το ψύχος είναι τόσο δριμύ το χειμώνα, ώστε οι κάτοικοι ορισμένες φορές αποκλείονται στα σπίτια τους από το χιόνι για αρκετές ημέρες και εξαναγκάζονται να πίνουν λιωμένο χιόνι, καθώς δεν είναι δυνατή η πρόσβαση στα πηγάδια και στις πηγές τους. Υπάρχει τώρα ένας μεγάλος παγετός και ήταν πολύ δύσκολο να σύρουμε τα φορτωμένα άλογά μας στους απότομους και ολισθηρούς δρόμους. Η θέα του Ολύμπου από εκεί είναι μαγευτική.Η πορεία περνάει από το Κοκκινοπλό που βρίσκεται σε γκρεμό, λίγο πάνω από την πεδιάδα. Η πόλη πληρώνει 200 βαλάντια σε εισφορές. Ο οικοδεσπότης μου, ένας από τους προύχοντες, έχει ήδη πληρώσει 800 γρόσια αυτό το χρόνο και περιμένει και περαιτέρω αύξηση της φορολογίας. Έξω από την πόλη βρίσκεται το μνημείο ενός Αλβανού οπλαρχηγού, που σκοτώθηκε σε μάχη εναντίον των κλεφτών του Ολύμπου πριν τριάντα χρόνια περίπου. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 335-336)
Από τους τάφους στην κορυφογραμμή, η οποία συνδέει το λόφο της Αμφίπολης με το όρος Παγγαίο, υπάρχει κατάβαση οκτώ λεπτών στο Νεοχώρι, στα τουρκικά Yenikoy, ένα μικρό χωριό τοποθετημένο στην πλευρά του λόφου της Αμφίπολης πάνω από τη δεξιά όχθη του ποταμού, όχι μακριά από τη λίμνη όπου υπάρχει μια ξύλινη γέφυρα λίγο πιο κάτω από αυτό το σημείο. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 183)
Το Νεοχώρι φαίνεται ότι οφείλει, κατά κύριο λόγο, την ύπαρξη του στην επικερδή αλιεία των Στρυμονικών χελιών, τα οποία έχαιραν μεγάλης εκτίμησης ανάμεσα στους αρχαίους για το μέγεθος και το λίπος τους και δεν θεωρούνταν κατώτερα από τα χέλια της λίμνης Κωπαΐδας. Πιάνονται σε ένα φράγμα το οποίο κλείνει το ρέμα μισό μίλι παρακάτω από τη γέφυρα του Νεοχωρίου και το οποίο χρησιμεύει τόσο γι’ αυτό τον σκοπό όσο και ως κεφαλή μύλου. Αν δεν υπήρχε αυτό το τεχνητό εμπόδιο, ο ποταμός, μολονότι είναι απότομος, θα ήταν πλωτός ως το Νεοχώρι και μέχρι τη λίμνη. Ο μύλος ανήκει στη Μονή Παντοκράτορος στο Άγιο Όρος, όμως ο ψαρότοπος, από τη στιγμή που απέκτησε αξία, διεκδικήθηκε από τον Σουλτάνο και τώρα την εκμεταλλεύεται ο Φετά Μπέης της Ζίχνης. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ.184)
Το Νεοχώρι, όπως υπονοεί η λέξη, είναι πρόσφατος οικισμός. Κατοικείται από σαράντα ελληνικές οικογένειες και εντάσσεται στην περιοχή της Ζίχνης, μια πόλη τοποθετημένη ανάμεσα στη Δράμα και τις Σέρρες, στους πρόποδες του μεγάλου βουνού που συνορεύει με τη Στρυμωνική πεδιάδα προς τα βόρεια. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 184)
Τα μοναδικά απομεινάρια της αρχαιότητας στο Νεοχώρι, πέρα από την επιγραφή στην κρήνη, αποτελούν διασκορπισμένα κατάλοιπα της αρχαίας τεχνοτροπίας και ορισμένοι τάφοι από τους οποίους ένας φέρει μορφές σε χαμηλό ανάγλυφο και δύο άλλοι φέρουν απλά ένα όνομα. Υπάρχει ακόμη ένα απλό δωρικό τρίγλυφο ανάμεσα σε μετόπες, το οποίο λέγεται ότι μεταφέρθηκε από το Μπεζεστένι, έτσι ονομάζεται ένα μέρος στην κορυφή του λόφου, όπου υπάρχουν μερικά θραύσματα ίδια με εκείνα στο χωριό. Αν το τρίγλυφο ανήκει στο ναό της Αθηνάς, πιθανόν αυτός να ήταν μικρών διαστάσεων.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 198)
Η απόσταση από την Ευπορία στην Ηράκλεια σε συνδυασμό με το όνομα, φανερώνει ότι υπήρχε ένα πορθμείο κατά μήκος της λίμνης, πιθανώς στο σημείο όπου η λίμνη αρχίζει να στενεύει, 3 ή 4 μίλια στα νοτιοδυτικά της Αμφίπολης αλλά πιθανότατα στη δυτική πλευρά της λίμνης. Η Ευπορία ονομάστηκε έτσι από τον Πτολεμαίο ανάμεσα στις πόλεις της Βισαλτίας μαζί με την Όσσα και την Άργιλο και πιθανώς ο ποταμός που συναντά τον Στρυμόνα κάτω από τη γέφυρα του Νεοχωρίου ή της Αμφίπολης είναι η αρχαία Βισαλτία.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 228)

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Χωριό που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τη βρύση που έχει αναγνωριστεί σαν τμήμα της Αρχαίας Πέλλας. (Walker,σ. 51)

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.