Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.
Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.
Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.
Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.
Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.
Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.
Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.
- Σε αυτή την διαδρομή (κοντά στο Λιτόχωρο), απολαύσαμε τη θέα της Όσσα, και το δυτικό σύνορο των Τεμπών. Στους βορειοανατολικούς πρόποδες του βουνού απλώνονται αρκετές πόλεις και χωριά, μερικά από τα οποία είναι αρκετά μεγάλα και όλα σχεδόν κατοικούνται από Έλληνες. Όλη η έκταση είναι δασώδης, και αρκετή από τη ξυλεία μεταφέρεται στη Θεσσαλονίκη για εξαγωγή. (Holland, σ. 298)
Από εκείνο το σημείο η ανάβαση που οδηγεί εν τέλει στην κορυφή του Άθωνος, που στέφεται από τον Ιερό Ναό της Μεταμορφώσεως είναι εξόχως δυσχερής μιάς που η εν λόγω οδός δεν είναι προσβάσιμη από τα διάφορα κτήνη. Ωστόσο με την λήξη της ανάβασης η κόπωση του εκάστοτε οδοιπόρου κάμπτεται και εξαφανίζεται μπρος στην ομορφιά του τοπίου που συναντά μόλις σταθεί όρθιος και δεί καλά τι έχει συναντήσει. Πιο συγκεκριμένα η θέα προς βορρά και εξής περιλαμβάνει τα βουνά της Σαμοθράκης και τα κατακερματισμένα από τα καταγάλανα νερά θρακικά παράλια των κόλπων της Κοντέσσας και της Καβάλας. Από τα δυτικά πάλι θέωνται με τα μάτια να κοιτάζουν προς τα κάτω τα δύο ακρωτήρια του Λόγγου και της Κασσάνδρας και στο βάθος το βλέμμα κεντρίζεται από τον Όλυμπο και τις περήφανα ιστάμενες χιονισμένες βουνοκορφές του. Τέλος από τα νότια κυριαρχούν περισσότερο τα παράλια της Θεσσαλίας και τα ψηλά βουνά της Όσσας και του Πηλίου. (Isambert,τόμ.Ι,σ.59)
- Στους πρόποδες του βουνού Κίσσαβος ή Όσσα υπάρχει μια πεδιάδα η οποία χωρίζεται από την λιμνοθάλασσα που βρίσκεται στην ίδια περιοχή όπου οι κάτοικοι ασχολούνται με την αλιεία. Στην Όσσα υπάρχει ένα μεγάλο μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου και περίπου δύο μίλια πιο μακριά η Καρίτζα, ένα μεγάλο χωριό που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την κορυφή της Όσσας, στα νοτιοανατολικά. (Leake, τομ. ΙΙΙ, σ. 401- 402)
- Στο τμήμα του βουνού που βρίσκεται μεταξύ των Τεμπών και της Καρίτζας είναι η αρχαία Ομόλη, ένα όνομα που, μερικές φορές, εμφανίζεται να χρησιμοποιείται περίπου ως συνώνυμο με το όνομα Όσσα. (Leake, τομ. ΙΙΙ, σ. 402)
- Ο Απολλόδωρος αναφέρει τη σύνδεση ανάμεσα στους βασιλείς των Ηδωνών και στους μύθους των Βάκχων και των Σατύρων. Οι Ορέσκιοι πιθανώς κατοίκησαν τα βουνά πάνω από τον Δραβίσκο, στα οποία βρισκόταν το μαντείο του Βάκχου, ένα επίθετο του οποίου ήταν ορέσκιος.Μεγάλο μέρος από τα ασημένια νομίσματα της Μακεδονίας και της Θράκης ανήκαν σε πόλεις κοντά σε αργυρωρυχεία.Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποιες τοποθεσίες στις οποίες βρέθηκαν τέτοιου είδους νομίσματα : Άκανθος, Νεάπολη, Τράγιλος, Όσσα, Βισαλτία, Φίλιπποι.Σε αυτά προστίθενται και τα νομίσματα φέροντα την επιγραφή “Μακεδόνων πρώτης”, τα οποία και κόπηκαν στην Αμφίπολη μετά την ρωμαϊκή κατάκτηση. Επίσης ανιχνεύουμε τα χρυσά νομίσματα του Φιλίππου στην εκτεταμένη εκμετάλλευση των ορυχείων των Κρηνίδων. (Leake, τομ. ΙΙΙ, σ. 214)
- Η Ευπορία ονομάστηκε έτσι από τον Πτολεμαίο και συγκαταλέγεται στις πόλεις της Βισαλτίας μαζί με την Όσσα και την Άργιλο και πιθανώς ο ποταμός που συναντά τον Στρυμόνα κάτω από τη γέφυρα του Νεοχωρίου ή της Αμφίπολης είναι η αρχαία Βισαλτία.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 228)
- Μερικά διάσπαρτα υπολείμματα των Ελληνιστικών χρόνων στα βουνά γύρω από το Σοχό, δείχνουν ότι η τοποθεσία αυτή ήταν μία από τις πόλεις της Βισαλτίας, πιθανότατα η Όσσα και ενισχύουν την πεποίθηση ότι η λέξη αναφέρεται στη μεγαλοπρέπεια της τοποθεσίας και τα νομίσματα της Μακεδονικής Όσσας αποδεικνύουν ότι η πόλη αυτή υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική. Λέγεται, ωστόσο, ότι υπήρχε ακόμη μία αρχαία τοποθεσία στο Λαχανά, στη βόρεια κατεύθυνση του δρόμου από τις Σέρρες προς τη Θεσσαλονίκη, η οποία βρίσκεται ομοίως στο λόφο της ίδιας κορυφογραμμής των βουνών. (Leake, τομ. ΙΙΙ, σ. 230-231)
- Η Θεσσαλονίκη φέρει τα συνήθη χαρακτηριστικά μιας τουρκικής πόλης : Δεν δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην καθαριότητα ή στην άνεση στους δρόμους ενώ το εξωτερικό των σπιτιών είναι σχεδιασμένο , ώστε να υποκρύπτει οποιαδήποτε ένδειξη πλούτου, ούτε μπορεί να διαμορφωθεί ορθή άποψη περί του πληθυσμού του κεντρικού τμήματος της πόλης ακόμα και από μια επίσκεψη στο παζάρι, όπου συγκεντρώνονται πλήθη κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας ενώ η υπόλοιπη πόλη είναι σχεδόν άδεια. Τα σπίτια στο χαμηλότερο τμήμα της πόλης είναι αποκομμένα από την εξωτερική θέα λόγω των στενών δρόμων και των ψηλών τοίχων της πόλης, αλλά πιο ψηλά μια μεγαλειώδης θέα απλώνεται : οι έξοχες κορυφογραμμές του Ολύμπου, της Όσσας και του Πηλίου διακρίνονται πάνω από το ακρωτήριο του Καραμπουρνού, μαζί με ένα τμήμα της χερσονήσου της Χαλκιδικής προς τα νότια, ενώ προς τα δυτικά φαίνεται το απέραντο τμήμα που εκτείνεται για πενήντα μίλια προς τη Βέροια και τα Βοδενά.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 239-240)
- Η τρίτη περιφέρεια περιγράφεται πολύ καθαρά να οριοθετείτε από τη θάλασσα, από τον Αξιό και από τον Πηνειό, σε τρεις μεριές, περιλαμβάνοντας τις πόλεις Πέλλα, Έδεσσα και Βέρροια και να εκτείνεται βόρεια έως το όρος Βόρας, όπου τα όριά του είναι τέτοια ώστε ήταν το μόνο από τις τρεις επαρχίες που δεν ήταν σε επικοινωνία με τους βάρβαρους, οι πλησιέστεροι εκ των οποίων ήταν οι Δάρδανοι. Από εκεί το όρος Βόρας που δεν αναφέρεται από κανέναν άλλο συγγραφέα, εμφανίζεται ως η κορυφή βόρεια των Βοδενών, τώρα ένας από τους κυρίως συνδέσμους με τον Όλυμπο ή την ανατολική αλυσίδα, της οποίας οι υπόλοιπες κορυφές είναι το Βέρμιο, τα Πιέρια, ο Όλυμπος, η Όσσα και το Πήλιο. Αυτή η μεγάλη κορυφογραμμή ήταν σε μια βόρεια κατεύθυνση στη διακλάδωση του Εριγώνα και του Αξιού. Εδώ άρα, τερματίζει η Τρίτη Περιφέρεια και έτσι η Παιονία παρεμβάλλεται ανάμεσα στο βόρειο άκρο της τρίτης περιφέρειας και των Ιλλυρίων. Οι Παίονες στα δυτικά του Αξιού, ήταν εξαίρεση στον κανόνα δοσμένοι στην επέκταση της τρίτης περιφέρειας καθώς εκτείνονταν πάνω από το όρος Βόρας στα βορειοδυτικά. Το τμήμα της Παιονίας διαχωρίστηκε από το υπόλοιπο της χώρας και αποδόθηκε στην Τρίτη Μακεδονία, ενώ το υπόλοιπο τμήμα ανήκει στη Δεύτερη και βρισκόταν χαμηλά στον Εριγώνα κοντά στους Στόβους και αυτή η πόλη είχε οριστεί να είναι ο χώρος της εναπόθεσης του αλατιού, που πουλιόταν στους Δάρδανους, το μονοπώλιο του οποίου είχε δοθεί στην Τρίτη Μακεδονία.(Leake, τομ. ΙΙΙ, σ. 484-485)
- Στα νότια της πεδιάδας της Καρυάς και διαχωρισμένη από αυτή μόνο από την κορυφογραμμή του Ολύμπου βρίσκεται η παράλληλη κοιλάδα του Εζερού, περίπου μισή σε μέγεθος από αυτή της Καρυάς και ονομασμένη έτσι από μια λίμνη που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο κομμάτι της πεδιάδας. Η λίμνη του Εζερού είναι προφανώς η αρχαία Άσκουρις. Στα ανατολικά αυτής της πεδιάδας υπάρχει και άλλη , όχι πολύ μακριά από τις κορυφές που εσωκλείουν το πέρασμα των Τεμπών στα βόρεια. Η πεδιάδα αυτή χωρίζεται μόνο με την κορυφογραμμή του Ολύμπου από καλλιεργημένη περιοχή γύρω από την πόλη της Ραψάνης ή Ραψιάνης, που έχει θέα στον Πηνειό, και στα νότια εσωκλείεται από το όρος Όσσα και τα Αμπελάκια. Στην κορυφογραμμή στα δυτικά της Ραψάνης είναι τα κατάλοιπα ενός αρχαίου φρουρίου, πιθανώς η Λάπαθος, του οποίου ίσως το όνομα Ραψάνη αποτελεί παραφθορά. Καθώς η κοιλάδα της Καρυάς και τα φαράγγια των ποταμιών του Ελασσονίτικου και του Πλαταμώνα διαμορφώνουν ένα πέρασμα ανάμεσα στον Όλυμπο και στις μικρότερες κορυφές που εκτείνονται στις πεδιάδες της Ελασσόνας , της Λάρισας, και στα Τέμπη, τα βουνά χωρίζονται από την πεδιάδα του Εζερού. Η δυτική πλευρά τους είναι προφανώς το όρος Τίταρος που εφάπτεται στον Όλυμπο, όπως σημειώνει ο Στράβων. Η ανατολική πλευρά φέρει το ίδιο όνομα με το οχυρό της Λαπάθου, που βρίσκεται πάνω από αυτές τις κορυφές. Η απόσταση από την Καρυά στο Εζερό υπολογίζεται σε δυο ώρες και από εκεί στη Ραψάνη τρεις ώρες. Ανάμεσα στην Καρυά και στην Ελασσόνα υπάρχουν δυο άλλα χωριά στο βουνό , η Σκαμνιά, που δεν είναι μακριά, από τη βόρεια πλευρά της πεδιάδας της Καρυάς, απόσταση μιάμιση ώρα από την πόλη, και η Μπολιάνα μια ώρα από τη Σκαμνιά, κοντά στη δυτική άκρη της κοιλάδας της Καρυάς, όπου υπάρχουν κάποια οικιστικά κατάλοιπα αρχαίας πόλης που ονομάζονται Κονίσπολη . Η πόλη αυτή βρίσκεται στην διακλάδωση των υδάτων που ρέουν σε μια πορεία προς την πεδιάδα του Καρυά, και από την άλλη διαμορφώνουν τις πηγές του Ξεριά ή ποταμός της Τσαρίτσενα . Η Κονίσπολη μοιάζει να είναι το Ευδίερο του Λίβιου, δεκαπέντε μίλια από το ρωμαϊκό στρατόπεδο, ανάμεσα στην Άζωρο και την Δολίχη, προς την κατεύθυνση της Άσκουρις και της Λαπάθου. Οι πηγές του κυρίως ποταμού του Τιταρήσιου είναι στην κύρια πτέρυγα του Ολύμπου ανάμεσα στην Σκαμνιά και στον Σελό, και κυρίως σε μια πηγή που βρίσκεται δυο ή τρεις ώρες στα βορειοανατολικά της Ελασσόνας. Αφήνοντας πίσω τα φαράγγια του Ολύμπου προσεγγίζει την Ελασσόνα, από τα βορειοανατολικά, κατευθύνεται νότια μέσα στην πόλη, από εκεί ρέει δυτικά, κοντά στους πρόποδες των λόφων στη βόρεια πλευρά της πεδιάδας, και απολήγει στα δυτικά περάσματα ανάμεσα στους λόφους στην πεδιάδα του Δεμίνικου, όπου συναντάει το Σαραντάπορο, ή ένα μέρος από τα όρη του Λιβαδιού, κοντά στο Αμούρι. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σσ. 350-351)
- Αφήνουμε την Τσαρίτσανη, συνεχίζουμε να διασχίζουμε την πεδιάδα της Ολοοσσώνας, όχι μακριά από τους πρόποδες του όρους Τίταρος και στη βορειοανατολική γωνία ανεβαίνουμε ένα πέρασμα που λέγεται δερβένι του Μελούνα όπου ο δρόμος διασταυρώνεται με χαμηλή βραχώδη κορυφογραμμή, που συνδέει τον Τίταρο με το όρος του Τυρνάβου, και στο κατέβασμα υπάρχει θέα της πεδιάδας της Πελασγιώτιδας και της εισόδου των Τεμπών και του όρους Όσσα.Πάνω από τον Πηνειό στα δεξιά της Όσσας, φαίνεται η λίμνη Καρατζάρ, η αρχαία Νεσσωνίς. Φτάνουμε στο ύψωμα του Μελούνα και μπαίνουμε στη πεδιάδα του μικρού τουρκικού χωριού του Καραντερέ που ονομάζεται από τους Έλληνες Λιγαρά, στρίβουμε δεξιά και ακολουθώντας το όρος του Τυρνάβου, διασχίζουμε ένα μικρό ρυάκι κάτω από το μάτι ή πηγή που πηγάζει από τους πρόποδες του όρους και σχηματίζει μικρή λίμνη και έλος στα αριστερά της κοιλάδας. Εδώ ένα μεγάλο τουρκικό χωριό, το Καρατζόλι, φαίνεται να διασχίζει την πεδιάδα στην πλευρά του όρους Τίταρος, δυο ή τρία μίλια στα αριστερά μας. Κάποια εμφανή κατάλοιπα των ελληνικών τοίχων δείχνουν ότι είναι θέση μιας πόλης με μεγάλη σημασία. Συνεχίζοντας στα δεξιά κατά μήκος των πρόποδων του όρους Τύρναβος διασχίζουμε άλλο ένα ποτάμι που ρέει από την πηγή στα δεξιά μας , την Κρύα Βρύση, και τελικά, φτάνουμε στην πόλη του Τιρνάβου ή Τουρνάβου, που βρίσκεται στην πεδιάδα αλλά όχι μακριά από το όρος. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σσ. 351-352)
- Κοντά στην Όσσα συναντάται το μεγάλο μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου και περίπου δύο μίλια πέρα από αυτό βρίσκεται η Καρίτζα, ένα μεγάλο χωριό που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την κορυφή της Όσσας, στα νοτιοανατολικά.
(Leake, τομ. III, σσ. 401-402)
Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.
Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.
Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.
Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.
Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.
Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.