Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

• Ο Φίλιππος σκεφτόταν ότι θα έπρεπε να στερήσει από τους Ρωμαίους τη βοήθεια των Αιτωλών και των Δαρδάνων και για να εμποδίσει την είσοδο των τελευταίων στη Μακεδονία εγκατέστησε τον γιο του, Περσέα, στα περάσματα της Πελαγονίας.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 307)

• Οι κυριότερες φυλές στα ανατολικά ήταν οι Οδόμαντες, οι Αστραίοι, οι Αγριάνες των οποίων τμήματα της χώρας ήταν γνωστά ως Παραστρυμονία και Παρορεία. Η Παραστρυμονία περιέκλειε τις κοιλάδες του Άνω Στρυμόνα και τον ποταμό Στρούμιτσα ενώ η Παρορεία τα γειτονικά βουνά.Στο δυτικό σύνορο της Παιονίας, οι περιοχές που συνόρευαν με τμήμα της Ιλλυρίας και κατοικούνταν από τους Πενέστες και Δασσαρέτες, ήταν η Δευρίοπος και η Πελαγονία, οι οποίες μαζί με την Λυγκιστίδα αποτελούσαν ολόκληρη τη χώρα που βρεχόταν από τον Εριγώνα και τους παραποτάμους του.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 306)

• Ο Στράβων θεωρούσε την Πελαγονία και τη Λυγκιστίδα υποδιαιρέσεις της Άνω Μακεδονίας αλλά καθώς η πόλη των Στόβων περιγράφεται άλλοτε ως πόλη της Παιονίας και άλλοτε της Πελαγονίας και τα Στύβερρα άλλοτε ως πόλη της Δευριόπου και άλλοτε της Πελαγονίας και το Βρυάνιο ως πόλη της Δευριόπου κοντά στην Εορδαία και στην Λυγκιστίδα είναι προφανές ότι δεν υπήρχε ακριβής διαχωρισμός των περιφερειών αυτών.(Leake, τομ.ΙΙΙ σ. 306-307)

• To Μοναστήρι ,το οποίο είναι τώρα η κυριότερη πόλη σε αυτό το τμήμα της χώρας καταλαμβάνει το τμήμα της αρχαίας Πελαγονίας.(Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 282)

• Στην προσπάθεια του να μάθει τη δύναμη και τη θέση του εχθρού, ο Φίλιππος θεώρησε συνετό να ανακαλέσει τον Περσέα από τα περάσματα της Πελαγονίας και έχοντας φέρει μαζί του 20.000 άνδρες, κατέλαβε ένα ύψωμα σε απόσταση μόλις 200 βημάτων από το ρωμαϊκό στρατόπεδο,το οποίο ενίσχυσε με χαρακώματα και προμαχώνες.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 308)

• Ο Ύπατος παρέμεινε στην ίδια θέση αγνοώντας τις κινήσεις του εχθρού, όταν έχοντας εξαντλήσει τις προμήθειες της γειτονικής χώρας, μετακινήθηκε στα Στύβερρα, και από εκεί, αφού συνέλεξε το καλαμπόκι από τα χωράφια της Πελαγονίας ,στην Πλουβίνα αγνοούσε ακόμη τις κινήσεις του Φίλιππου , ο οποίος στο μεταξύ στρατοπέδευσε στο Βρυάνιο, και έχοντας καλύτερες πληροφορίες για τις ενέργειες του εχθρού του ανησύχησε τους Ρωμαίους προσεγγίζοντάς τους ξαφνικά, αλλά δεν τόλμησε να προβεί σε δράση.(Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 309)

• Παρόλο που ο Λίβιος αναφέρει το όνομα της Πελαγονίας στην αφήγηση της εκστρατείας του Σουλπικίου μόνο ως μια μεγάλη περιφέρεια που περιείχε τα Στύβερρα, είναι εμφανές από την περιγραφή της διαίρεσης της Μακεδονίας σε τέσσερις περιφέρειες μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση ότι η Πελαγονία ήταν η ονομασία της κύριας πόλης των Πελαγόνων η οποία αργότερα έγινε η πρωτεύουσα της τέταρτης μερίδας της Μακεδονίας.Δεν αναφερόταν ίσως συγκεκριμένα σαν το όνομα μιας πόλης μέχρις ότου καταστράφηκαν οι άλλες δυο πόλεις της Πελαγονίας.Για αυτό η Πελαγονία ή τμήμα της κάποτε αποτελούνταν από τρεις πόλεις και αυτό το συμπεράνουμε από την προσθήκη της Τριπολίτιδος που αποδόθηκε σε αυτή από τον Στράβωνα, ο οποίος αναφέρει ότι μια από τις τρεις πόλεις είχε το ίδιο όνομα όπως η Άζωρος της περραιβικής Τρίπολης.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 318)

• Το όνομα Πελαγονία υπάρχει ακόμα ως ονομασία της ελληνικής επισκοπής, της οποίας η έδρα είναι τα Μπιτόλια ή Μοναστήρι.Το ελληνικό όνομα της περιοχής το υιοθέτησαν και οι Τούρκοι.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 319)

• Πολλά ίχνη αρχαίων κτιρίων της ρωμαϊκής εποχής υπάρχουν, για τα οποία υποθέτουν οι ντόπιοι ότι ανήκαν σε μια πόλη που λεγόταν Τρίπολις, μια παράδοση που ταιριάζει με την ύπαρξη της Τριπολίτιδας της Πελαγονίας όπως μαρτυρείται από τον Στράβωνα και που δεν έρχεται σε αντίθεση με την ταυτότητα της Τρίπολης με την πόλη Πελαγονία του Λίβιου, καθώς είναι πολύ εύκολο να κατανοηθεί ότι, μετά την παρακμή των δύο πόλεων της Τριπολίτιδας-και ο Στράβων επιβεβαιώνει ότι όλες οι πόλεις στον Εριγώνα, συμπεριλαμβανομένων και των Στύβερρων, ήταν ερείπια στην εποχή του- η πόλη που επέζησε ίσως έγινε γνωστή με το όνομα Τρίπολις, επειδή σχηματίστηκε από τις τρεις προηγούμενες πόλεις ενώ ήταν γνωστή με το όνομα της περιοχής:Πελαγονία.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 320)

• Τα Μπιτόλια, μια λέξη ελληνικής προέλευσης, ίσως είναι παραφθορά ενός τρίτου ονόματος του ίδιου μέρους ή εκείνο που έφερε η πόλη όταν οι τρεις πόλεις της Πελαγονίας ακόμη υπήρχαν. Το ελληνικό όνομα που προσιδιάζει περισσότερο είναι Επιτάλια.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 320)

• Τα περάσματα της Πελαγονίας, στα οποία ο Περσέας τοποθετήθηκε από τον πατέρα του Φίλιππο, πιστεύω ότι είναι η ορεινή διάβαση στη σύγχρονη διαδρομή από την Αχρίδα προς τα Μπιτόλια, που τώρα αποτελεί την κύρια αρτηρία στη θέση της παλιάς γραμμής ή γραμμών της Εγνατίας Οδού. Αυτή η αλλαγή ίσως προκλήθηκε από τη συγκυρία ότι η Αχρίδα και τα Μπιτόλια αποτελούν τώρα τα κύρια μέρη αντί της Λυχνιδούς και της Ηράκλειας και βρίσκονται αντίστοιχα στα βόρεια των δύο αρχαίων τοποθεσιών, καθώς στην αρχαιότητα η Εγνατία είχε εδώ παρεκκλίνει από την ευθεία της πορεία επειδή υπήρχε ανάγκη να διασχίσει περιμετρικά είτε τη βόρεια είτε τη νότια άκρη της λίμνης Λυχνιδούς.
  Το πέρασμα της Πελαγονίας ήταν εξαίρετης σημασίας ως μια από τις άμεσες εισόδους από την Ιλλυρία στη Μακεδονία με την πορεία του ποταμού Δριλώνα, που τώρα λέγεται Δρίνος. Ήταν απαραίτητο για τους βασιλιάδες της Μακεδονίας να διατηρήσουν δυνατές φρουρές στην Λυχνίτιδα και σε κάποιες άλλες τοποθεσίες στην λίμνη, όπως και στα Στύβερρα και στην Ηράκλεια.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 321)

• Τα Στύβερρα φαίνεται ότι ήταν κοντά στον Πρίλεπο, τον οποίο οι Τούρκοι αποκαλούσαν Πίρλεπο και την Πλουβίνα, ανάμεσα στα Στύβερρα και το Βρυάνιο το οποίο δεν ήταν μακριά από τα περάσματα που οδηγούσαν στην Εορδαία.Εάν ο Στράβων έχει δίκιο να θεωρεί τις Αλκομενές ως μια πόλη στον Εριγώνα, η τοποθεσία της φαίνεται να ήταν πάνω από το Βρυάνιο, επειδή κάτω από αυτήν την πόλη ή ανάμεσα σε αυτήν και στην συμβολή του Εριγώνα με τον Αξιό , το Συνοπτικό Οδοιπορικό δείχνει ότι πρέπει να τοποθετήσουμε τον Ευριστό και την πόλη των Στόβων. Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος συγκαταριθμεί και τις δύο αυτές πόλεις στην Πελαγονία ενώ άλλες πηγές θεωρούν τους Στόβους ως πόλη της Παιονίας.Αλλά αυτές και κάποιες άλλες αντιφατικές μαρτυρίες συμπίπτουν, εάν δεχτούμε ότι η Δευρίοπος θεωρήθηκε μερικές φορές ως υποδιαίρεση της Πελαγονίας και η τελευταία τμήμα της Παιονίας.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 322)

• Έχω ήδη επισημάνει πως ακριβώς η περιγραφή του Λιβίου για το Κέλετρο ταυτίζεται με την Καστοριά. Με βάση αυτό το στοιχείο έχουμε την ακριβή πορεία της προέλασης του Σουλπικίου στην επιστροφή του από την Πελαγονία στην Δασσαρέτια.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 322)

• Ο Στράβων, ο οποίος αναφέρει τα ονόματα τριών πόλεων του Δευρίοπου και προσθέτει οτι όλες βρίσκονταν στον Εριγώνα, δεν πρόσεξε τους Στόβους. Πιθανόν θεώρησε ότι το κατώτερο τμήμα του ποταμού ως κομμάτι της Πελαγονίας καθώς και τα ακριβή όρια αυτών των περιοχών ήταν πολύ αβέβαια, ιδίως μετά την ρωμαϊκή κατάκτηση. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 441)
• Εάν το νότιο σύνορο των Μαίδων ήταν κοντά στο Κουμάνοβο τότε οι άνθρωποι κατείχαν τις πηγές του ανατολικού παραπόταμου του Μοράβα ή Μάργου ποταμού και τις άνω κοιλάδες, μία εκ των οποίων ονόματι Βρανιά ή Ιβορίνα, ηχεί όμοια με την Ιαμφορίνα, την πρωτεύουσα των Μαίδων την οποία κατέλαβε ο Φίλιππος, γιος του Δημητρίου το έτος 211 π.Χ..Σε αυτήν την περίπτωση ο βασιλιάς του οποίου το σχέδιο ήταν να διατηρήσει,λόγω προηγούμενου εκφοβισμού, τους γείτονές του σε ησυχία, ενώ θα έπρεπε να βρίσκεται στην Ελλάδα ενάντια στους Αιτωλούς, πρώτα επιτέθηκε εναντίον του Ωρικού και της Απολλωνίας από όπου εξεστράτευσε στην Πελαγονία, κατέλαβε μια πόλη των Δαρδάνων και διευκόλυνε την είσοδο αυτών των κατοίκων στη Μακεδονία από την πλευρά της Πελαγονίας και μετά πέρασε μέσω της Πελαγονίας, του Λύγκου και της Βοττιαίας στη Θεσσαλία. Η τοποθεσία των Μαίδων διευκρινίζεται παραπέρα από την αποτυχημένη επιδρομή του ίδιου βασιλιά της Μακεδονίας στην κορυφή του όρους του Αίμου με την ελπίδα της παρακολούθησης από εκείνο το μέρος της Αδριατικής, της Μαύρης Θάλασσας, του Δούναβη και των Άλπεων. Έφτασε στους πρόποδες του όρους σε επτά ημέρες από τους Στόβους, περνώντας μέσα από τη χώρα των Μαίδων. Μετά από επίπονο ανέβασμα τριών ημερών και κατάβαση δύο ημερών κατά την επιστροφή ενώθηκε πάλι με το στρατό του στη Μαιδική. Από εκεί πραγματοποίησε εισβολή στη χώρα των Δενθηλητών για χάρη του εφοδιασμού, εισέβαλε ξανά στη χώρα των Μαίδων, όπου έλαβε την εφήμερη παράδοση ενός μέρους που λεγόταν Πέτρα και από εκεί επέστρεψε στη Μακεδονία. Φαίνεται από τον αριθμό των ημερών της πορείας ότι το όρος που επισκέφθηκε ο Φίλιππος και ονομάζεται Αίμος από τον ιστορικό, δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από αυτό που ονομάζουν Σκώμιο όρος ή Σκόμβρος, που ήταν σύμπλεγμα μεγάλων κορυφών ανάμεσα στο Κιουστεντίλ και τη Σόφια, που είχαν παραποτάμους σε όλους τους μεγάλους ποταμούς του βόρειου τμήματος της ευρωπαϊκής Τουρκίας. Για αυτό το λόγο, είναι το πιο κεντρικό σημείο της ηπείρου και απέχει το ίδιο από τον Εύξεινο Πόντο, το Αιγαίο, την Αδριατική και τον Δούναβη. Οι Δενθηλήτες φαίνεται πως συνόρευαν με τους Μαίδες στα νοτιοανατολικά. Ο Αίμος κυρίως κατοικούνταν από τους Βεσσούς οι οποίοι αψηφώντας τη δύναμη της Ρώμης έως τη βασιλεία του Αυγούστου,εκτείνονταν νότια και ανατολικά μέχρι τον Νέστο.(Leake, τομ. ΙΙΙ, σ. 473-474)

• Στην τέταρτη περιφέρεια παρέμεναν όλες οι περιοχές πάνω από την περιφέρεια των Στόβων στα δυτικά και νότια, καθώς και όλη η χώρα πέρα από την κορυφή της οροσειράς του Ολύμπου μέχρι την Ιλλυρία και την Ήπειρο. Ο ιστορικός απαριθμεί τις παρακάτω περιφέρειες καθώς τις ανασυνθέτει: δηλαδή, την Πελαγονία, τη Λυγκιστίδα, την Εορδαία, την Ελίμεια και Ατιντάνια αλλά εμφανώς παρέλειψε την Ορέστιδα, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στην Ατιντάνια και την Άνω Μακεδονία. Έτσι εμφανίζεται η Τέταρτη Μακεδονία να εκτείνεται μέχρι το Μπεράτι και το Τεπελένι και περιλαμβάνει την Κόνιτσα. Στα νότια, τα όριά της ήταν σχεδόν εκείνα των σύγχρονων ορίων των Γρεβενών και Τρικάλων όπου η Άνω Μακεδονία περιορίζεται από την Άνω Θεσσαλία. (Leake, τομ. ΙΙΙ, σ. 485)

• Το πολεμοχαρές έθνος των Βεττών που αναφέρεται μαζί με την Πέλλα, την Έδεσσα και τη Βέρροια καθώς αποτελεί τμήμα της τρίτης περιφέρειας, είναι προφανώς οι Βοττιαίοι και αυτή η αναφορά σε αυτούς, δείχνει ότι ήταν ακόμη κάποιας σημασίας και συμφωνεί με την εμφανή ημερομηνία των νομισμάτων τους. Η χαλκιδικιώτικη Βοττιαία είχε εξαφανιστεί από καιρό. Μαρτυρίες από νομίσματα που συμπίπτουν με τον Πολύβιο και τον Στράβωνα δείχνουν ότι οι μεγάλες παραθαλάσιες πεδιάδες μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση χωρίστηκαν ανάμεσα στους Βοττιαίους και τους Αμφαξίους. H έδρα των τελευταίων όπως μαθαίνουμε από τον Πτολεμαίο ήταν η Θεσσαλονίκη ενώ των πρώτων ήταν η Άλωρος. Η δύναμη του φιλοπόλεμου γένους των Βοττιαίων πήγαζε από τη διασταύρωση των ποταμών και ελών ενώ ως φυσικές άμυνες είχαν διατηρηθεί στην ίδια θέση κάποιοι αμιγείς Έλληνες μέχρι σήμερα εν μέσω Βούλγαρων και Τούρκων.
  Εκεί υπάρχει ένα ασημένιο τετράδραχμο με την επιφραφή ‘Μακεδόνων δευτέρας”, κομμένο πιθανώς στη Θεσσαλονίκη, της οποίας πόλης κανένα νόμισμα με το όνομά της δεν βρέθηκε παλιότερα από την ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Το ασήμι των ορυχείων του Νίσβορου ίσως να προμήθευσε τη νομισματοκοπεία της Δεύτερης Μακεδονίας. Δεν ανακαλύφθηκαν καθόλου ασημένια νομίσματα στην Τρίτη και Τέταρτη Μακεδονία ούτε είναι γνωστό ότι κάποια από αυτές τις περιοχές κατείχε ορυχεία. Το μόνο νόμισμα που έκανε νύξη στην τετραρχία πέρα από αυτά που ήδη αναφέρθηκαν, είναι ένα μικρό μπρούντζινο νόμισμα τόσο σπάνιο που συνάντησα μόνο ένα. Έχει την επιγραφή “Μ. τετάρτης” και έχει στη μια πλευρά τους Διόσκουρους έφιππους και στην άλλη το κεφάλι της Αθηνάς. Υπάρχει ένα ακόμη νόμισμα της Τέταρτης Μακεδονίας στο Μουσείο του Καίσαρα, με το κεφάλι του Δία στη μια όψη και στην άλλη όψη το συνήθη μακεδονικό τύπο ενός ροπάλου με στεφάνι βελανιδιάς, με την επιγραφή ‘Μακεδόνων τετάρτης”.Τα νομίσματα αυτά κόπηκαν στην Πελαγονία.
  Η σπανιότητα αυτών των νομισμάτων της μακεδονικής τετραρχίας εκτός από αυτά που κόπηκαν στην Αμφίπολη, αποδίδεται στην μικρή τους διάρκεια. Μόνο μετά 18 χρόνια από το διάταγμα της Αμφίπολης, ο Ανδρίσκος, που αυτοαποκαλούνταν Φίλιππος, γιος του Περσέα, ανακατέλαβε όλη τη Μακεδονία αλλά νικήθηκε και παραδόθηκε το επόμενο έτος στον Καικίλιο Μέτελλο και οι Μακεδόνες έγιναν υποτελείς ενώ η χώρα πιθανώς κυβερνιόταν από έναν πραίτωρα, όπως και η Αχαΐα μετά την καταστροφή της Κορίνθου, που συνέβη δυο χρόνια μετά, το 146 π.Χ. Από τότε μέχρι τη βασιλεία του Αυγούστου οι Ρωμαίοι είχαν το δύσκολο καθήκον της υπεράσπισης της Μακεδονίας απέναντι σε λαούς της Ιλλυρίας και της Θράκης και σε αυτήν την περίοδο έστηναν αποικίες στους Φιλίππους, στην Πέλλα, στους Στόβους και στο Δίον.(Leake, τομ. ΙΙΙ, σ. 486-487)

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.