Σάνη

Παλαιό Όνομα :Sani

Δήμος :Κασσανδρείας

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.

Στο αντίθετο άκρο του ισθμού ή εκείνου που συνορεύει με το Σιγγιτικό κόλπο, το κανάλι διαπερνά τις τελευταίες 200 γυάρδες κατά μήκος της κοίτης, η οποία πηγάζει πάνω από την Ερισσό και αποχέει τα νερά της μέσα στη θάλασσα μεταξύ δύο μικρών υψωμάτων, τα οποία περικλείουν αυτό το άκρο του καναλιού και πίσω από την ανατολική πλευρά του οποίου, άνωθεν του υψώματος του καναλιού, υπάρχουν δύο άλλα όμοια υψώματα. Το μεσαίο από τα τρία έχει μια επίπεδη βουνοκορφή, φαινομενικά τεχνητή, στην πλαγιά της οποίας, προς το κανάλι, υπάρχουν οικοδομήματα που περιλαμβάνουν αρκετά μεγάλες τετράγωνες μάζες από πέτρες και ένα κομμάτι άσπρο μάρμαρο.Σ’ αυτό το ύψωμα βρίσκεται ένα μικρό μετόχι του Χιλανδαρίου. Το τρίτο ύψωμα σχηματίζεται εξ ολοκλήρου από πέτρινες μάζες και κονίαμα, τα απομεινάρια από μερικά αρχαία κτίρια. Όλα τα λιβάδια τριγύρω καλύπτονται από πέτρες, μεταξύ των οποίων υπάρχει εδώ και εκεί ένα μεγάλο τετράγωνο συγκρότημα. Αυτά είναι τα απομεινάρια άνωθεν του εδάφους της αρχαίας Σάνης, γι’αυτό η Σάνη καταλαμβάνει ακριβώς αυτή την τοποθεσία που παρουσιάζεται από τον Ηρόδοτο και τον Θουκυδίδη, καθώς αμφότεροι την τοποθετούν στον ισθμό, αλλά χωρίς την Ακτή, για την οποία το κανάλι του Ξέρξη αποτελούσε το όριο, ενώ ο Θουκυδίδης προσθέτει, ότι ήταν προς τη θάλασσα της Εύβοιας. (Leake, τομ. ΙΙΙ, σ. 144-145)
Η θέα από την πλευρά της Σάνης συμπεριλαμβάνει μόνο ένα μικρό τμήμα της νοτιότερης πλευράς της Ακτής, ένα ακρωτήρι κοντά στη μονή Ζωγράφου, κρύβοντας όλα τα άλλα απομακρυσμένα μέρη. Το νησί της Μουλιανής, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση μόλις ενός ή δύο μιλίων, παρεμποδίζει την ευρεία θέα προς όλη την ανατολική ακτή της Σιθωνίας, εκτός από το λιμάνι της Βουρβουρής, μπροστά από το οποίο υπάρχουν μερικά νησιά που γίνονται ορατά σε μια ευθεία γραμμή με το βορειότερο άκρο της Μουλιανής, και στα δεξιά του οποίου φαίνεται η ακτή στην κορυφή του Σιγγιτικού κόλπου. Στη Βουρβουρή βρίσκεται ο ισθμός της χερσονήσου της Σιθωνίας, περισσότερο εκτεταμένος σε σχέση με της Ακτής ή της Παλλήνης, που είναι όχι λιγότερο από τρία μίλια σε ευθεία γραμμή.
Ο δρόμος από τη Σάνη στην Ερισσό ακολουθεί μέχρι τέλους το ρυάκι, που συνδέει τη διώρυγα του Ξέρξη με μια ανοιχτή έκταση με λόφους και περνώντας από τον ένα κόλπο στον άλλο, χωρίζει έτσι το λιβάδι του Πρόβλακα από τον κάμπο της Ερισσού, καταλήγοντας στη βορειότερη ακτή σ’ ένα ακρωτήρι το οποίο εκτείνεται στη μέση της διαδρομής μεταξύ της Ερισσού και του Βατοπεδινού μετοχίου, αποκλείοντας τη δυνατότητα της θέας από τη μια κοιλάδα στην άλλη. (Leake, τομ. ΙΙΙ, σ. 146-147)
Μεταξύ πολλών αρχαίων νομισμάτων, τα οποία έχω αποκτήσει από ανθρώπους της Ερισσού και τα περισσότερα από τα οποία έχουν βρεθεί επί τόπου ή σε χωράφια που καλλλιεργούνταν από τους χωρικούς, εκείνα της Ακάνθου είναι τα πιο πολυάριθμα σε σχέση με οποιασδήποτε άλλης περιοχής και προέρχονται από πολύ παλιές εποχές, μερικά από τα οποία είναι ασημένια από την μακρινή αρχαιότητα, ενώ εκείνα από χαλκό είναι γενικά πρόσφατων χρόνων. Τα επόμενα σε αριθμό, μετά τα νομίσματα της Ακάνθου, αποτελούν εκείνα της Ουρανούπολης ή της πόλεως των Ουρανίδων, όπως το όνομα αυτό εγγράφεται πάνω σε αυτά τα νομίσματα. Για το μέρος αυτό η ιστορία δεν μας έχει αφήσει καμία πληροφορία, εκτός από το ότι είχε ιδρυθεί από τον Αλέξαρχο, τον αδερφό του Κασσάνδρου, του βασιλιά της Μακεδονίας. Πιθανότατα καταλάμβανε την ίδια τοποθεσία με τη Σάνη, όπως αναφέρει ο Πλίνιος, ο μοναδικός συγγραφέας -πέρα από τον Αθήναιο- που την ονόμασε Ουρανούπολη και ο οποίος δεν είχε συμπεριλάβει τη Σάνη μεταξύ των πόλεων του Άθω. (Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 148-149)
Από την τοποθεσία των τεσσάρων άλλων πόλεων της Ακτής δεν έχουμε κανένα στοιχείο για να σχηματίσουμε γνώμη παρά μόνο από τον τρόπο με τον οποίο ονομάζονται από τους τέσσερις συγγραφείς που μόλις αναφέρθηκαν. Αλλά, δυστυχώς, δεν συμφωνούν όλοι προς τη διάταξη τους και μια σύγκριση μεταξύ τους, όπως συνήθως συμβαίνει σε παρόμοιες καταστάσεις, δεν οδηγεί σε καθόλου σίγουρα συμπεράσματα. Ο Σκύλακας, του οποίου η δουλειά, ένας περίπλους, είναι η πιο αξιόπιστη πηγή, τους έχει ταξινομήσει με τον ακόλουθο τρόπο, πλέοντας από την Τορώνη : Δίον, Θύσσος, Κλεωναί, Όρος Άθως, Χαραδρίαι, Ολόφυξος και μετά η Άκανθος, από όπου μπορεί να φανεί ότι η Θύσσος και οι Κλεωναί ήταν στη νότια πλευρά ενώ οι Χαραδρίαι και η Ολόφυξος στη βόρεια ακτή. Κανένας από τους δύο ιστορικούς δεν αναφέρει τη Σάνη μεταξύ των πόλεων της Ακτής έστω και αν ήταν χωρίς τον ισθμό. Ο Ηρόδοτος τοποθετεί δίπλα σε αυτή το Δίον, μετά την Ολόφυξο, την Ακρόαθο, τη Θύσσο και τις Κλεωνές ενώ ο Θουκυδίδης ονομάζει έτσι αυτές, ξεκινώντας όμως από τη Σάνη: Θύσσος, Κλεωναί, Ακρόθωοι, Ολόφυξος, Δίον. Αν υποθέσουμε στη συνέχεια, πως οι δύο ιστορικοί έχουν ακολουθήσει διαφορετικές κατευθύνσεις γύρω από την χερσόνησο, τότε οι απόψεις τους συγκλίνουν, καθώς και με αυτές του Σκύλακα που είναι υπέρ της άποψης ότι η Θύσσος και οι Κλεωνές ήταν στην νότια ακτή και η Ολόφυξος στα βόρεια αλλά διαφωνούν με αυτόν σε σχέση με το Δίον, το οποίο τείνουν να το τοποθετούν στη νότια ακτή.
Ωστόσο, καθώς όλοι συμφωνούν στο να προβάλλουν το Δίον ως την κοντινότερη πόλη στον ισθμό, άποψη με την οποία και ο Στράβων συμφωνεί απαριθμώντας ως εξής τις πόλεις της Ακτής- Δίον, Κλεωναί, Θύσσος, Ολόφυξος, Ακρόθωοι, είναι πολύ πιθανό ότι το Δίον δεν ήταν ούτε στη βορεινή ούτε στη νότια πλευρά της χερσονήσου, αλλά στη δυτική ή στον κόλπο της Ακάνθου. Σε αυτήν την περίπτωση, αν γίνει αποδεκτό ότι το Βατοπέδι και ο Αρσανάς του Χιλανδαρίου αποτελούσαν αρχαίες τοποθεσίες, αν εμπιστευτούμε τη διάταξη της ονομασίας του Σκύλακα, η οποία προς το παρόν δεν είναι αντίθετη προς τη μαρτυρία των ιστορικών ή του Στράβωνος, εφόσον όλοι παραλείπουν τις Χαραδρίες, καταλαβαίνουμε ότι η τελευταία τοποθεσία είναι η Ολόφυξος και αυτή του Βατοπεδίου είναι η θέση των Χαραδριών. Όσον αφορά τη Θύσσο και τις Κλεωνές, το ένα από αυτά εμφανίζεται να είχε καταλάβει κάποια τοποθεσία κοντά στη Ζωγράφου ή στη Δοχειαρίου και το άλλο στην Ξηροποτάμου. Είναι αδύνατον όμως, να φτάσουμε σε ένα συγκεκριμένο συμπέρασμα, εκτός και αν θεωρήσουμε τον περίπλου του Σκύλακα ως τη πιο βαρυσήμαντη πηγή σε σχέση με τις άλλες. Ο Ηρόδοτος και ο Στράβωνας φαίνεται να τοποθετούν τις Κλεωνές σε δυτικότερη τοποθεσία, ενώ ο Θουκυδίδης που συμφωνεί με τον Σκύλακα, δίνει αυτή την τοποθεσία στη Θύσσο. Σε αυτήν την περίπτωση η Ξηροποτάμου καταλαμβάνει την τοποθεσία των Κλεωνών και η Θύσσος βρίσκεται κοντά στη Δοχειαρίου ή στη Ζωγράφου. Η ανακάλυψη κάποιας επιγραφής, με το όνομα οποιασδήποτε από τις τρεις πόλεις, θα συντελούσε σημαντικά στο να διασαφηνιστεί το ερώτημα σχετικά με τις αρχαίες τοποθεσίες της Ακτής.
Ο Πλίνιος είχε μπερδέψει τόσο πολύ τα ονόματα από τις πόλεις σε αυτό το μέρος της Μακεδονίας έτσι ώστε, κανένα θετικό συμπέρασμα δεν μπορούσε να υπάρξει από αυτόν μολονότι, θα μπορούσε να θεωρηθεί αξιόλογη παρατήρηση ότι αυτός, όπως και οι άλλοι τέσσερις συγγραφείς που είχαν απαριθμήσει τις πόλεις, τοποθέτησαν τη Θύσσο και τις Κλεωνές πολύ κοντά. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 150-152)
Στο Σιγγιτικό Κόλπο, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι παραθαλάσσιες πόλεις μεταξύ της Σάνης και του Ακρωτηρίου Άμπελος είναι τα Άσσα, η Πίλωρος, η Σίγγη και η Σάρτη. Όπως προκύπτει και από την περιγραφή του ιστορικού κατά την προέλαση του στόλου του Ξέρξη, δεν αμφιβάλουμε ότι οι θέσεις τους ήταν σε αυτήν τη διάταξη. Η Συκιά είναι πιθανότατα μια παραφθορά της Σίγγης από την οποία ο κόλπος ονομάστηκε Σιγγιτικός. Τα Άσσα πιθανώς καταλάμβαναν μια τοποθεσία με κάποια ερείπια, με την ονομασία Παλαιόκαστρο και βρίσκονταν στο βόρειο άκρο του Σιγγιτικού Κόλπου, περίπου στη μέση της διαδρομής μεταξύ Ερισσού και Βουρβουρού, και από τον δρόμο για την Πόρτα, περίπου στη μέση της διαδρομής μεταξύ Ερισσού και Ορμύλιας. Η τοποθεσία, στο κέντρο μιας εύφορης περιοχής στην κεφαλή του κόλπου, φαίνεται να ανταποκρίνεται στην προφανή σπουδαιότητα των Ασσήρων, όπως συμπεραίνουμε από τον Θεόπομπο, τον Αριστοτέλη και τον Πλίνιο. Αν υποθέσουμε, καθώς δύσκολα θα μπορούσαμε να αμφιβάλουμε, ότι τα Άσσα του Ηροδότου είναι το ίδιο μέρος με τα Άσσηρα του Αριστοτέλη και τα Κάσσερα του Πλίνιου, η Πίλωρος, με βάση αυτή την υπόθεση, θα έπρεπε να καταλαμβάνει το Λιμάνι Βουρβουρού ή κάποιο άλλο από τα γειτονικά σε αυτό λιμάνια στα βόρεια. Το Καρτάλι που ίσως είναι μια παραφθορά της Σάρτης, χαρακτήριζε την τοποθεσία αυτής της πόλης, η οποία πιθανότατα όπως και πολλές άλλες ελληνικές πόλεις της Θράκης, παρήκμασε μετά τη Μακεδονική κατάκτηση. (Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 153-154)
Στη χερσόνησο της Παλλήνης υπήρχαν οχτώ πόλεις κατά τη διάρκεια της Περσικής εισβολής με την ακόλουθη διάταξη, παραλιακά από την Όλυνθο προς τοn Θερμαϊκό κόλπο: Ποτίδαια, Άφυτος, Νεάπολη, Αιγές, Θύραμβος, Σκιώνη, Μένδη, Σάνη. Όπως προκύπτει και από άλλους συγγραφείς, και κυρίως από τον Στράβωνα, οι κυριότερες πόλεις εκτός από την Ποτίδαια ήταν η Άφυτος, η Mένδη, η Σκιώνη και η Σάνη. Όλες αυτές, εκτός από τη Σάνη, διέθεταν επάρκεια πλούτου, ώστε να κόβουν τα δικά τους νομίσματα, μερικά δείγματα από τα οποία σώζονται ακόμα. (Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 155-156)
Το νοτιοδυτικό ακρωτήριο της Παλλήνης, που από το Λίβιο ονομαζόταν Ποσείδιον και από το Θουκυδίδη Ποσειδόνιον, προφανώς από ένα ναό του Ποσειδώνα ο οποίος βρισκόταν ακριβώς εκεί, ακόμα διατηρεί την παλαιότερη ονομασία του, που κοινώς προφέρεται Ποσείδι. Η Μένδη εμφανίζεται να είναι τοποθετημένη κοντά σ’ αυτό το ακρωτήριο στη νοτιοδυτική πλευρά. Όταν ο Άτταλος και οι Ρωμαίοι, το 200 π.Χ, εξέπλευσαν από τη Σκιάθο εναντίον της Κασσάνδρειας, αυτοί προσέγγισαν πρώτα τη Μένδη και μετά παρέκαμψαν το ακρωτήριο πριν φτάσουν στην Κασσάνδρεια. Έχοντας αποτύχει εδώ, κυρίως εξαιτίας των συνθηκών του καιρού, επέστρεψαν απ’ ευθείας από το Ακρωτήριο του Κανίστρου και από αυτό της Τορώνης στο λιμάνι της Ακάνθου στο Σιγγιτικό κόλπο. Σύμφωνα με αυτά τα δεδομένα, φαίνεται ότι μερικά ελληνικά κατάλοιπα τα οποία έχουν βρεθεί στην ακτή, κοντά στο Ακρωτήριο Ποσείδι, στα ανατολικά, όπως επίσης και στα υψώματα πάνω από αυτό, είναι αυτά της Μένδης. Η τοποθεσία αυτή της Μένδης σε σχέση με αυτή του Ποσειδίου μπορεί να προσδιοριστεί επιπλέον σύμφωνα και με στοιχεία από τη διεξαγωγή του Πελοποννησιακού πολέμου, όταν οι Αθηναίοι, προχωρώντας από την Ποτίδαια εναντίον της Μένδης και της Σκιώνης, έπλευσαν στο Ποσειδόνιο, και αφού είχαν αποκτήσει τη Μένδη, προχώρησαν εναντίον της Σκιώνης, όπου η περιοχή γειτόνευε με αυτή της Μένδης. Η διάταξη των ονομάτων στον Ηρόδοτο συνεπώς, η οποία τείνει να τοποθετήσει τη Σκιώνη μεταξύ των Ακρωτηρίων Παλιούρι και Ποσείδι, συμφωνούν απόλυτα με την αφήγηση του Θουκυδίδη. Και τα κατάλοιπα της Σάνης, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, φαίνεται να είναι μεταξύ του Ακρωτηρίου του Ποσειδίου και της δυτικής πλευράς του ισθμού της Πόρτας. Ο Μελάς συμφωνεί με τα δεδομένα για τη Σκιώνη, εφόσον, όπως δηλώνει, αυτή καταλάμβανε μαζί με τη Μένδη την πιο εκτεταμένη τοποθεσία της χερσονήσου, αλλά ήταν αντίθετος σε σχέση με τη θέση της Σάνης, την οποία και τοποθετούσε κοντά στο Κάνιστρο.(Leake,τομ.ΙΙΙ,σ. 156-157)

Δεν υπάρχει περιεχόμενο για τον συγκεκριμένο περιηγητή για να καταχωρηθεί.