- Στα νότια του ανατολικού ορίου της Μακεδονίας, δηλαδή του λιμανιού της Κεραμωτής που αποτελεί το επίνειο της πρωτεύουσας της ομωνύμου επαρχίας του χωριού Σαρί –Σαμπάν και κοντά στα ΝΑ των εκβολών του Νέστου ή Καρά –σου κείται το ορεινό, γεμάτο νερά και δένδρα και με κυκλικό σχήμα νησί που λέγεται Θάσος το οποίο και διατήρησε το αρχαίο του όνομα.
Το μεγαλύτερο πλάτος του από δυτικά προς ανατολικά είναι περίπου 22 χλμ. ενώ το μεγαλύτερο μήκος από το νοτιότερο ακρωτήριο «Στα κόκκινα ή Κέφαλος» μέχρι το βορειότερο «Μεγάλο κλαδί» προς το λιμάνι της Κεραμωτής είναι περίπου 26 χλμ.Το προς βορρά ακρωτήριο, Μεγάλο κλαδί βρίσκεται ανατολικά του λιμανιού Ελευθερουπόλεως και απέχει από αυτό 27 χλμ., νοτιοανατολικά της Καβάλας, από όπου απέχει 24 χλμ., νοτιοανατολικά του ιχθυοτροφείου Κούμπουρνο το οποίο απέχει 6 χλμ. και νοτιοδυτικά της Κεραμωτής από την οποία απέχει 6 και 1/4 χλμ.Μεταξύ της άκρης του λιμανιού της Κεραμωτής και της βόρειας παραλίας του νησιού βρίσκεται το νησί Θασοπούλα που υπέρκειται της επιφάνειας της θάλασσας 92 μ.Πρόκειται για βραχώδες νησί που καλύπτεται από συκιές και απέχει από την Κεραμωτή 2 χλμ., από το βόρειο ακρωτήριο Μεγάλο κλαδί 4,5 χλμ. και από το ΒΑ ακρωτήριο του νησιού Παναγία 3 χλμ.Στο νησί υπάρχει πλήθος αγρίων κουνελιών και κοντά στην παραλία πηγή θερμού ύδατος μέσα στην οποία ο λουόμενος μπορεί να μείνει μόνο μισή ώρα. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 843-844)
- Μεταξύ του παραπάνω νησιού και της αμμώδους παραλίας της Θάσου στο σχηματιζόμενο πορθμό υπάρχει καλό και ασφαλές αγκυροβόλιο για μεγάλης χωρητικότητας πλοία.Η Θάσος διασχίζεται από συνεχή οροσειρά, η οποία βαίνει από δυτικά προς ανατολικά, στρίβει προς νότο και έχει και στις δυο πλευρές της μικρότερες διακλαδώσεις που λειτουργούν ως αντερείσματα.Η οροσειρά ανυψούμενη ομαλά από δυτικά φτάνει στην κορυφή που καλύπτεται με σχίνα, πεύκα, κούμαρα και πρίνους -«Αεσμάτες» καλούμενη- πάνω από το χωριό Κακή Ράχη. Στο κέντρο σχεδόν της νήσου υπάρχει η βραχώδης και άδενδρη κορυφή Ψαριό που υπέρκειται της επιφάνειας της θάλασσας 1029 μ.Η καλύτερη ανάβαση με ημίονο στην ωραία και γραφική κορυφή που παρέχει θέα στη γύρω περιοχή είναι η οδός από το χωριό Κάστρο καθώς προς τα λοιπά χωριά και ειδικά προς την Παναγιά και Ποταμιά είναι κατηφορική και απότομη.Μετά την κορυφή Ψαριό που κατέρχεται προς τα ανατολικά, σχηματίζει με την επόμενη κορυφή το ζυγό Προφ.Ηλία(από όπου διέρχεται η οδός για τα χωριά Ποταμιά και Θεολόγο) η οποία υψούμενη προς τα ανατολικά μας δίνει την ανυψούμενη μεταξύ του Θεολόγου και Ποταμιάς κορυφή Τσουτσούλα. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 844-845)
- Οι κορυφές αυτές και μέρος των πλαγιών καλύπτονται το χειμώνα από χιόνι ύψους 15 σπιθαμών και διατηρούνται όταν υπάρχει βαρύς χειμώνας μέχρι τα μέσα Απριλίου. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 845)
- Το νησί διαρρέεται από διάφορα ρέματα ανάξια λόγου.Δυο από αυτά που κατεβαίνουν από την κορυφή Ψαριό είναι αξιόλογα α)το ρέμα της Ποταμιάς που ρέει από δυτικά προς ανατολικά και διέρχεται από το ομώνυμο χωριό και εκβάλλει στον όρμο Μεγάλη Ποταμιά και ο β) ο Καστρινός λάκκος ο οποίος ρέει από ανατολικά προς δυτικά και μεταξύ των χωριών Θεολόγου και Κάστρου εκβάλει στα Λιμινάρια. Και τα δυο αυτά ρέματα διατηρούν τα νερά τους και μόνο σε μεγάλη ξηρασία στερεύει το δεύτερο.Η παραλία του νησιού δεν σχηματίζει κανένα λιμάνι και οι ακτές της οι μεν ανατολικές από το ΒΑ ακρωτήριο Παναγιάς μέχρι τη νοτιοανατολική ακτή του όρμου Αστρίς είναι στο μεγαλύτερο μέρος βραχώδεις και σε κάποια μέρη απότομα κατεβαίνουν προς τη θάλασσα ενώ η βορειοανατολική παραλία είναι αμμώδης. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 845)
- Αρχίζοντας από το βορειότερο ακρωτήριο που καλείται Μεγάλο κλαδί και κινούμενοι από ανατολικά στο νησί συναντάμε διαδοχικά τα εξής ακρωτήρια και όρμους: Το μικρό λιμάνι Παναγιάς και το ομώνυμο άκρο, τον όρμο Βάθη, τον όρμο Ποταμιάς ,επίνειο της Ποταμιάς, το άκρο Φουρνί, τον κομμένο Κάβο. Τον όρμο Κίναρα ή Κίνυρα όπου και ομώνυμο νησί, επίνειο του χωριού Θεολόγος, το ακρωτήριο Σταυρός, τον όρμο Αλυκή, επίνειο το
υ χωριού Θεόλογος, τον όρμο Θυμωνιά, επίνειο του χωριού Θεολόγος, το πολύ απότομα κατερχόμενο άκρο Ντεμίρ Χαλκά, το νοτιότατο ακρωτήριο Κέφαλος ή στα κόκκινα, τον όρμο Αστρίς όπου και ομώνυμα νησίδια, επίνειο του χωριού Θεολόγος, τον όρμο Ποτός, επίνειο του χωριού Θεολόγος, τον όρμο Λιμινάρια, επίνειο του χωριού Κάστρο, το ακρωτήριο Κέφαλος, τον όρμο Αγ.Σίμος, επίνειο του χωριού Μαριαίς, τον όρμο Πλιμαρά πηγάδι, επίνειο των χωριών Μαριαίς και Κακή Ράχη, την Κακιορραχιώτικη σκάλα, επίνειο του χωριού Κακή Ράχη, τη Σωτηριανή σκάλα, επίνειο του χωριού Σωτήρας, τον όρμο Καζαβίδι, επίνειο του ομώνυμου χωριού και τη Βουργαρινή σκάλα, επίνειο του χωριού Βούργαρο. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 845-847)
- Όλες οι πλαγιές της νήσου καλύπτονται από πυκνά δάση τα οποία ατυχώς και αφενός από την ακανόνιστη υλοτομία και αφετέρου από την πυρπόληση αρκετά αραιώθηκαν.Υπήρχαν δυο είδη πιτυών, έλατα και αγριοκαστανιές, κούμαρα πρίνοι, αριές, σχίνα, μελόρκα (τα άνθη περιέχουν μέλι), ρήκα και λίγα πλατάνια, δάφνες, δρύες, αγριολεπτοκαρυές και κοντά στην παραλία ελιές. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 847)
- Το νησί παράγει οίνο(ιδίως το χωριό Θεολόγος από τα αμπέλια στο χωριό Αστρίς που ήταν ονομαστά και στους αρχαίους), μέλι και λάδι (κακής ποιότητος, διότι οι ελιές σωρεύονται σε μεγάλη δεξαμενή και συνθλίβονται μόλις τη Μεγάλη Σαρακοστή), κουκούλια, φασόλια, κερί, κατράμι, πίσσα, φλοιό πίτυος, λίγο καλαμπόκι και σίκαλη.Εξάγει ξυλεία ναυπηγική, οικοδομική και καύσιμη και εκτρέφονται μέλισσες, αίγες περίπου 10 χιλιάδες, 5 χιλιάδες πρόβατα και δυο χιλιάδες βοοειδή και αγελάδες -τα περισσότερα στο χωριό Θεολόγος. Κάθε οικογένεια έχει ημίονο ή όνο διότι οι περισσότεροι έχουν ως κύριο επάγγελμα την υλοτομία. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 847)
- Ο πληθυσμός του νησιού είναι αμιγώς ελληνικός και μόνο την ελληνική γλώσσα μιλά και ανέρχεται σε 11235 κατοίκους(στους αρχαίους χρόνους ανέρχονταν τουλάχιστον σε 60) και κατοικεί σε 9 χωριά τα οποία απέχουν από την παραλία. Τα περισσότερα δεν φαίνονται από τη θάλασσα λόγω των επιδρομών των πειρατών και βρίσκονται στις πλαγιές της οροσειράς του νησιού. Ωστόσο, ο πληθυσμός στερείται ανάλογης πνευματικής ανάπτυξης ενώ έχει άλλα τόσα προσόντα. (Σχινάς, τ. ΙΙ, σ. 847)