> Πρόσωπα > Πρόσωπα-Leake > Φίλιππος Ε΄

Φίλιππος Ε΄

  • Η περιοχή της Λυγκιστίδας σχετίζεται και με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Φίλιππου Ε΄, γιου του Δημητρίου, κατά τη διάρκεια της διαμάχης του με τους Ρωμαίους. (Leake, τομ.ΙΙΙ, σ.282)
  • Ο Φίλιππος περηφανευόταν ότι θα έπρεπε να στερήσει από τους Ρωμαίους τη βοήθεια των Αιτωλών και των Δάρδανων και για να εμποδίσει την είσοδο των τελευταίων στη Μακεδονία εγκατέστησε τον γιο του, Περσέα, στα περάσματα της Πελαγονίας.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.307)
  • Όταν τμήμα του στρατού του Σουλπίκιου Γάλβα αντιμετώπισε απροσδόκητα ένα ιππικό σώμα του Φιλίππου Ε΄, το οποίο ήταν προς αναζήτηση πληροφοριών, προέκυψε μια μάχη με σχεδόν ίσες απώλειες και στα δύο στρατόπεδα. Στην προσπάθεια να μάθει τη δύναμη και τη θέση του εχθρού ο Φίλιππος βρήκε συνετό να ανακαλέσει τον Περσέα από τα περάσματα της Πελαγονίας, και έχοντας φέρει μαζί του 20.000 άνδρες, κατέλαβε υψόμετρο σε απόσταση μόλις 200 βημάτων από το ρωμαϊκό στρατόπεδο, και το οποίο ενίσχυσε με χαρακώματα και προμαχώνες. Τη τρίτη ημέρα της μάχης ο ύπατος έφερε εμπρός την παράταξή του σε απόσταση 500 μέτρων από τον εχθρό και ο Φίλιππος πρόσταξε στη μάχη 700 άνδρες από το ιππικό και άλλους τόσους από το ελαφρύ πεζικό.Τα σώματα αυτά συναντήθηκαν με μια ίση δύναμη του πεζικού και του ιππικού του εχθρού. Οι  Έλληνες είχαν δείξει τη δύναμή τους και στο πεζικό και στο ιππικό και ήταν κατώτεροι σε συνεκτικότητα από τους Ρωμαίους, ενώ το σώμα των τελευταίων ήταν καλύτερα οπλισμένο από τους Ιλλυριούς και τους Κρήτες που συνόδευαν το μακεδονικό ιππικό. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.308)
  • Ο Φίλιππος απέτυχε να παρασύρει τον εχθρό σε μια ενέδρα πελταστών, τους οποίους είχε τοποθετήσει την προηγούμενη νύχτα σε μια θέση ανάμεσα στα δυο στρατόπεδα. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.308)
  • Την αρχαία γεωγραφία αυτού του τμήματος της χώρας από τη δράση του υπάτου Σουλπικίου εναντίον του Φιλίππου, στην εκστρατεία του 200 π.Χ.. Ο Ύπατος, έχοντας προελάσει από την Απολλωνία της Ιλλυρίας μέσω της Δασσαρέτιας στην Λυγκιστίδα, στρατοπέδευσε στις όχθες του Βένου και από εκεί έστελε ομάδες λεηλασίας στη Δασσαρέτιδα. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.307)
  • Ο ύπατος, εξοικειωμένος με το συμβάν, προώθησε τις λεγεώνες του σε μια κοντινή φάλαγγα, έστειλε προς τα εμπρός το ιππικό και ήρθε σε σύγκρουση με τον βασιλιά. Αρχικά, ο Φίλιππος είχε προβάδισμα, αλλά στο τέλος ηττήθηκε και έχασε 300 ιππείς, από τους οποίους το ένα τρίτο φυλακίστηκε και οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν ή αφανίστηκαν σε γειτονικούς βάλτους. Ο βασιλιάς παραλίγο να συλληφθεί όταν περιπλανήθηκε για λίγο στους βάλτους πριν επιστρέψει στο στρατόπεδο του. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.309)
  • Ο ύπατος παρέμεινε στην ίδια θέση αγνοώντας τις κινήσεις του εχθρού, όταν έχοντας εξαντλήσει τις προμήθειες της γειτονικής χώρας, μετακινήθηκε στα Στύβερρα, και από εκεί, αφού συνέλεξε το καλαμπόκι από τα χωράφια της Πελαγονίας στην Πλουβίνα, ακόμα αγνοώντας τις κινήσεις του Φίλιππου, ο οποίος στο μεταξύ στρατοπέδευσε στο Βρυάνιο, και έχοντας καλύτερες πληροφορίες για τις ενέργειες του εχθρού του ανησύχησε τους Ρωμαίους προσεγγίζοντάς τους ξαφνικά, αλλά δεν αποτόλμησε να προβεί σε δράση. (Leake,τόμ.ΙΙΙ,σ.309)
  • Οι Ρωμαίοι άρχισαν να στρατοπεδεύουν στον ποταμό Οισοφάγο, καθώς ο Φίλιππος οχυρώθηκε σε μικρή απόσταση από τις όχθες του Εριγώνα, όταν διαβλέποντας ότι οι Ρωμαίοι σκόπευαν να διασχίσουν τα βουνά προς την Εορδαία, υποχώρησε και οχύρωσε τα περάσματα με δέντρα, πέτρες, τάφρους, και αναχώματα. Αλλά από αυτά τα έργα αποκόμισε μικρό όφελος. Όταν ο Φίλιππος αποσύρθηκε, οι Ρωμαίοι λεηλάτησαν τα πεδία της Εορδαίας, μπήκαν στην Ελίμεια και από εκεί στην Ορεστίδα. Εδώ ο ύπατος δέχθηκε την υποταγή του Κελέτρου και αφού προχώρησε στη Δασσαρέτια, κατέλαβε το Πήλιο, “μια πόλη βολικά τοποθετημένη για επιδρομές στην Μακεδονία” και αφού εγκατέστησε φρουρά σε αυτό το μέρος, επέστρεψε με τους αιχμαλώτους και τα λάφυρά του στην Απολλωνία. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.310)
  • Τα Κάστρα ή η Παρεμβολή υποδεικνύουν την πρώτη στρατοπέδευση του Σουλπικίου στον Βένο. Και η Νίκαια το μέρος όπου είχε πλεονέκτημα στο ιππικό, κοντά στον Οκτάλοφο, οκτώ μίλια μακριά από την πρώτη στρατοπέδευση. Συνεπώς, η Νίκαια ήταν περίπου οκτώ ρωμαϊκά μίλια απόσταση από την Παρεμβολή ή τα Κάστρα και πιθανώς στα βόρεια του, επειδή μετά τη μάχη κοντά στον Οκτάλοφο, ο ύπατος προχώρησε με βόρεια κατεύθυνση προς τα Στύβερρα, σε αναζήτηση ανεφοδιασμού, έχοντας εξαντλήσει την περιοχή γύρω από την Ηράκλεια. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.314)
  • Στο πέρασμα μέσα από τα βουνά που διαχωρίζει τη Λυγκιστίδα από την Εορδαία ο Φίλιππος έστησε το ατυχές βάθρο του ενάντια στους  Ρωμαίους, περιγράφεται από τον Πολύβιο ως αι εις την Εορδαίαν υπερβολαί, και ο Θουκυδίδης ονομάζει ένα μονοπάτι στα ίδια βουνά ως η εισβολή της Λύγκου, εξιστορώντας την επίθεση του Περδίκκα ενάντια στην Λυγκιστίδα, στο όγδοο έτος του Πελοποννησιακού πολέμου, που τελείωσε με μια ξεχωριστή διαπραγμάτευση μεταξύ των συμμάχων του, του Βρασίδα και του Αρριβέα, βασιλιά της Λυγκιστίδας. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.315)
  • Τα περάσματα της Πελαγονίας, στα οποία ο Περσέας τοποθετήθηκε από τον πατέρα του Φίλιππο, πιστεύω ότι είναι η ορεινή διάβαση στη σύγχρονη διαδρομή από την Αχρίδα προς τα Μπιτόλια, που τώρα αποτελεί την κύρια αρτηρία στη θέση της παλιάς γραμμής ή γραμμών της Εγνατίας Οδού. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.321)
  • Το Γερρούνιο (ή Γερτούνιο) και το Κόδριο φαίνεται να είναι τα ίδια μέρη, τα οποία στο κείμενο του Πολύβιου εμφανίζονται ως Γέρτος και Χρυσόνδιο, και τα χαρακτηρίζει μαζί με την Αντιπάτρια ως παραμεθόρια μέρη, τα οποία ο Σκερδιλαΐδας πήρε από τον Φίλιππο και τα οποία ανακατέλαβε ο Φίλιππος το δεύτερο έτος του Συμμαχικού πολέμου (221π.Χ.). (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.327)
  • Στο ίδιο κεφάλαιο του Πολυβίου ο ιστορικός συνεχίζει να αφηγείται ότι ο Φίλιππος, αφού ξαναπήρε τις τρεις πόλεις της Φοιβατίδας που αναφέρθηκαν ήδη, προχώρησε για να καταλάβει άλλα μέρη της Δασσαρέτιδας, δηλαδή το Κρεόνιο και τη Γερυώνη (όχι το ίδιο μέρος με το Γέρτο) και τέσσερις πόλεις στη λίμνη Λυχνίτιδα, την Εγχελαρία,τον Κέρακα, το Σάτιο, και το Βόϊο, και μετά την Μπαντία των Καλίκαινων και την Οργεσσό των Πισσαντίνων. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.328)
  • Λίγο πριν την πύλη του Βαρδάρη (Vardar-kapesi) ο δρόμος συναντάται με μια αρχαία αψίδα περίπου δεκατεσσάρων ποδιών πλάτους, με κίονες που είναι θαμμένοι προφανώς στη μέση του πραγματικού τους ύψους. Πάνω από το κιονόκρανο κάθε κίονα, στη δυτική πλευρά, ένας ρωμαϊκός τήβεννος αναπαρίσταται με ανάγλυφη μορφή, πριν από ένα άλογο. Η ζωφόρος πάνω από την αψίδα είναι διακοσμημένη με κεφάλια βοδιών συνδυασμένα με γιρλάντες. Η όλη κατασκευή αποτελείται από τεράστιες πέτρες, αλλά το μνημείο δεν θα μπορούσε να είναι τόσο σημαντικό καθώς δεν αναφέρεται την εποχή του Αντωνίου και του Οκταβιανού, στους οποίους και αποδίδεται από τον Beaujour, ο οποίος υποθέτει ότι είναι θα μπορούσε να είναι επινίκιο μνημείο για το θριάμβο του Φιλίππου. Ούτε η επιγραφή κάτω από την αψίδα, που περιλαμβάνει τα ονόματα οχτώ αρχόντων κατά την κυριαρχία των οποίων το μνημείο ανορθώθηκε, φαίνεται να ενισχύει τη γνώμη του καθώς τα ονόματα ήταν κυρίως ρωμαϊκά. Αποκαλούνται πολιτάρχες, όταν ο Απόστολος Παύλος επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη, 93 χρόνια μετά τον θάνατο του Φιλίππου. Δύο από αυτούς τους ανώτατους άρχοντες ήταν ο γυμνασιάρχης και ο ταμίας. (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ. 235-236)
  • Ήδη από τα χρόνια των Μακεδόνων βασιλέων φαίνεται (ότι οι Στόβοι) είχαν κάποια σημασία μολονότι έχασαν πολύ από την αίγλη της με τις επιδρομές των Δαρδανών. Για αυτόν το λόγο ο Φίλιππος σκόπευε να ιδρύσει μια νέα πόλη, δίπλα στους Στόβους, σε ανάμνηση μιας νίκης του εναντίον των ταραχοποιών γειτόνων, την οποία σκόπευε να ονομάσει Περσίδα (Perseis), προς τιμή του γιου του.  (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ. 440 – 441)
  • Η ταύτιση μεταξύ του ονόματος Βελεσά ή Βελεσσός με τη Βυλάζωρα, πέρα από την ομοιότητα στον ήχο της προφοράς τους στην νεοελληνική γλώσσα, στηρίζεται και από ενδείξεις της Ιστορίας. Τοποθετημένη σε πλεονεκτική θέση στο ανώτερο τμήμα του Αξιού, ανάμεσα στην εύφορη περιοχή που βρέχεται από αυτό τον ποταμό και τις προεκτάσεις του, και στην παρυφή των βουνών, τα οποία εδώ διαχωρίζουν την Παιονία από την Ιλλυρία, η Βυλάζωρα εξαιτίας της τοποθεσίας της έχει τα απαιτούμενα προσόντα για να γίνει “η σπουδαιότερη πόλη της Παιονίας”, ενώ η θέση των Βελεσών επιβεβαιώνει επακριβώς το περαιτέρω σχόλιο του Πολύβιου, ότι η Βυλάζωρα ήταν κοντά στα περάσματα που οδηγούν από τη Δαρδανική στη Μακεδονία. Αυτό εξηγεί, μέσω της Παιονίας, για ποιον λόγο είχε καταληφθεί και οχυρωθεί από τον Φίλιππο, τον γιο του Δημητρίου, ως φράγμα ενάντια στους Δαρδανούς, πριν την κάθοδό του στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια της Κοινωνικής Διαμάχης. Καθώς η Παιονική δύναμη στη συνέχεια εξαλείφθηκε, ήταν πιθανό ότι από τους Δαρδανούς ο Φίλιππος πήρε την πόλη,  και ότι μπορεί να ήταν από τη προσωρινή κατοχή του δυτικού τμήματος της Παιονίας ότι, οι Δαρδανοί κατά το διαμελισμό της Μακεδονίας σε τέσσερα τμήματα κατά τη Ρωμαϊκή κατάκτηση, απαίτησαν την Παιονία από τη Ρωμαϊκή Σύγκλητο, σαν να τους ανήκε από παλιά. (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ. 470).
  • Ανάμεσα στο Μελένικο και στο Πετρίτσι, πάνω από το Δεμιρισσάρ και τα στρυμωνικά στενά, ο κύριος παραπόταμος του Στρούμα ή Στρυμώνα, συνδέεται με έναν άλλο παραπόταμο τον Στρούμιτζα, πάνω από τον οποίο βρίσκεται μια πόλη με το ίδιο όνομα, μιας μέρας ταξίδι πάνω από το Πετρίτσι, στο δρόμο από Σέρρες προς Βελεσά. Είμαι διατεθειμένος να συνταυτίσω τον Στρούμιτζα με το αρχαίο Αστραίο, στο οποίο ο Φίλιππος έστειλε τον γιο του Δημήτριο στον Δίδα, κυβερνήτη της Παιονίας, με εντολές να σκοτώσει τον γιο του. Παρόλο που ο Δίδας δεν εκτέλεσε εκεί τις εντολές του αλλά στην Ηράκλεια (Σιντική) αφού προσκάλεσε τον Δημήτριο σε γιορτή κατά τη διάρκεια της οποίας δόθηκε δηλητήριο στον πρίγκιπα. (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ.465-466)
  • Εάν το νότιο σύνορο των Μαιδών ήταν κοντά στο Κουμάνοβο τότε οι άνθρωποι κατείχαν τις πηγές του ανατολικού παραποτάμου του Μοράβα ή Μάργους ποταμού και τις άνω κοιλάδες, μία εκ των οποίων ονόματι Βρανιά ή Ιβορίνα, ηχεί όμοια με την Ιαμφορίνα, την πρωτεύουσα των Μαιδών την οποία κατέλαβε ο Φίλιππος, γιος του Δημητρίου το έτος 211 π.Χ.. Σε αυτήν την περίπτωση ο βασιλιάς του οποίου το σχέδιο ήταν να διατηρήσει, λόγω προηγούμενου εκφοβισμού, τους γείτονες του ήρεμους, ενώ θα έπρεπε να βρίσκεται στην Ελλάδα ενάντια στους Αιτωλείς, πρώτα επιτέθηκε εναντίον του Ωρικού και της Απολλωνίας από όπου εκστράτευσε στην Πελαγονία, κατέλαβε μια πόλη των Δαρδάνων όπου διευκόλυνε την είσοδο αυτών των κατοίκων στη Μακεδονία από την πλευρά της Πελαγονίας και μετά πέρασε μέσω της Πελαγονίας, του Λύγκου και της Βοττιαίας στη Θεσσαλία. Η τοποθεσία των Μαιδών διευκρινίζεται περαιτέρω από την αποτυχημένη επιδρομή του ίδιου βασιλιά της Μακεδονίας στην κορυφή του όρους του Αίμου με τη μάταιη προσδοκία να παρακολουθεί από εκείνο το μέρος την Αδριατική, τη Μαύρη Θάλασσα, τον Δούναβη και τις Άλπεις. Έφτασε στους πρόποδες του όρους σε επτά ημέρες από τους Στόβους, περνώντας μέσα από τη χώρα των Μαιδών. Μετά από επίπονο ανέβασμα τριών ημερών και κατάβαση δύο ημερών, κατά την επιστροφή ενώθηκε πάλι με το στρατόπεδο του στη Μεδίκα. Από εκεί πραγματοποίησε εισβολή στη χώρα των Δενθηλητών για χάρη του εφοδιασμού, εισέβαλε ξανά στη χώρα των Μαιδών, όπου έλαβε την εφήμερη παράδοση ενός μέρους που λεγόταν Πέτρα, και από εκεί επέστρεψε στη Μακεδονία. Φαίνεται από τον αριθμό των ημερών της πορείας ότι το όρος που επισκέφθηκε ο Φίλιππος ονομάζεται, από τον ιστορικό, Αίμος και δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από εκείνο που δύο από τις πιο σημαντικές αρχές ονομάζουν Σκόμιο όρος ή Σκόμβρος, που αποτελούσαν σύμπλεγμα μεγάλων κορυφών ανάμεσα στο Κιουστεντίλ και τη Σόφια, που είχαν παραποτάμους σε όλους τους μεγάλους ποταμούς του βόρειου τμήματος της ευρωπαϊκής Τουρκίας. Για αυτό το λόγο, είναι το πιο κεντρικό σημείο της ηπείρου και απέχει το ίδιο από τον Εύξεινο Πόντο, το Αιγαίο, την Αδριατική, και τον Δούναβη. (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ.473-474)
  • Την πόλη των Δευρίοπων την ίδρυσε ο Φίλιππος, ο πατέρας του Περσέα. (Pouqueville, τόμ. ΙΙΙ, σ. 17)