> Πρόσωπα > Πρόσωπα-Leake > Πολύβιος

Πολύβιος

  • Η Πέλλα,σύμφωνα με τον Πολύβιο, ήταν τοποθετημένη στην νοτιοδυτική πλευρά ενός λόφου και περιβαλλόταν από βάλτο πολύ βαθύ για να μπορεί κανείς να τη διασχίζει κατά την διάρκεια του χειμώνα και του καλοκαιριού.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ.264)
  • Αυτή η αφήγηση, αποσπασμένη αναμφίβολα από τον Πολύβιο δείχνει ξεκάθαρα ότι ένας περιηγητής που απαιτεί ικανοποιητικό ελεύθερο χρόνο και ασφάλεια ελπίζει να προσδιορίσει την θέση της πρώτης στρατοπέδευσης του Σουλπικίου όπως και αυτή του Οκτάλοφου αλλά και να προσδιορίσει τα παρακλάδια του Εριγώνος, δηλαδή τον Βένο και τον Οισοφάγο, και ίσως να εξακριβώσει τις τοποθεσίες της Πλουβίνας, του Βρυάνιου, και των Στύβερρων.(Leake,τόμ.ΙΙΙ,σ.310)
  • Καθώς ο ιστορικός αναφέρει την πρώτη στρατοπέδευση των Ρωμαίων στον Λύγκο, κοντά στον ποταμό Βένο, και καθώς ο Λύγκος περιγράφεται σαν πόλη από τον Στέφανο, μπορεί να υποτεθεί ότι η Ηράκλεια αποκαλείτο ορισμένες φορές και Λύγκος και ότι το στρατόπεδο του Σουλπικίου βρισκόταν στην Ηράκλεια. Αλλά αν και οι λέξεις “προς τον Λύγκο” μοιάζει να ενισχύουν αυτήν την άποψη, είναι πιο πιθανό ο Πολύβιος να συνέδεσε τον Λύγκο με αυτήν την περίπτωση με την ίδια λογική που το βρίσκουμε συνημμένο σε δυο άλλα χωρία του Λίβιου, καθώς και του Θουκυδίδη και του Πλουτάρχου.Με άλλα λόγια,είναι συνώνυμο με την Λυγκιστίδα ή την χώρα των Λυγκιστών, αρχικά ως ένα μικρό ανεξάρτητο βασίλειο και αργότερα ως επαρχία της μακεδονικής μοναρχίας.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.311)
  • Παρόλο που η Λύχνιδος, η Ηράκλεια και η Έδεσσα στην Κανδαβία οδό, όπως περιγράφει και ο Πολύβιος, εξακολουθούσαν να είναι τα τρία κύρια σημεία μεταξύ Δυρραχίου και Θεσσαλονίκης( η φύση στην πραγματικότητα είχε τραβήξει την γραμμή στην κοιλάδα του Γενούσου ποταμού, ξεκινώντας από την παραθαλάσσια χώρα της Ιλλυρίας και διεισδύοντας στο όρος Κανδαβία στην ίδια ανατολική κατεύθυνση προς την οποία η κοιλάδα στον ποταμό της Έδεσσας απολήγει στις πεδιάδες της Κάτω Μακεδονίας) φαίνεται να ήταν επιλογή των διαδρομών πάνω από τις βουνοκορφές οι οποίες περίκλειαν τα σύνορα της Ιλλυρίας και της Μακεδονίας και οι οποίες διαχώριζαν την λίμνη της Λυχνίδου από τις κοιλάδες που βρέχονταν από τον Εριγώνα και τις διακλαδώσεις του.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.312)
  • Στον κανονικό δρόμο, όπως περιγράφει ο Πολύβιος, το τμήμα μεταξύ Λύχνιδου και Ηράκλειας έβγαζε στον Πυλώνα, που πήρε το όνομά του επειδή ήταν το όριο των δύο επαρχιών.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.313)
  • Η Νίκαια,η Παρεμβολή και η Ηράκλεια διαμόρφωναν ένα τρίγωνο του οποίου οι πλευρές ήταν 8,11 και 12 μίλια κατά μήκος.Η βόρεια πορεία από την Λύχνιδο κλίνει προς την Νίκαια ή τον Οκτάλοφο και οι δύο νότιες προς την Παρεμβολή ή τα Κάστρα στον ποταμό Βένο. Αυτός  ήταν προφανώς  ο νότιος παραπόταμος του Εριγώνα, κοντά στην εκροή για την οποία ίσως μέσα στις πεδιάδες της Ηράκλειας πρέπει να ψάξουμε, και πιο κοντά στις πηγές του η πόλη της Βεύης. Στην διαδρομή που περιγράφει ο Πολύβιος μέσω του Πυλώνος, τα ονόματα που αναφέρει είναι από πολύ νεότερες εποχές από αυτές στα Οδοιπορικά, και είναι πολύ πιθανό ότι η πρώτη διαδρομή ίσως να συμπίπτει με την τελευταία παρά την διαφορά στα ονόματα.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.314)
  • Το πέρασμα που μέσα από τα βουνά διαχωρίζει την Λυγκιστίδα από την Εορδαία, όπου ο Φίλιππος έστησε το βάθρο του ανεπιτυχώς ενάντια στους  Ρωμαίους, περιγράφεται από τον Πολύβιο ως “αι εις την Εορδαίαν υπερβολαί”, και ο Θουκυδίδης ονομάζει ένα μονοπάτι στα ίδια βουνά ως η εσβολή της Λύγκου, εξιστορώντας την προσπάθεια του Περδίκκα ενάντια στην Λυγκιστίδα, στο όγδοο έτος του Πελοποννησιακού πολέμου, που τελείωσε με μια ξεχωριστή διαπραγμάτευση μεταξύ των συμμάχων του Βρασίδα και Αρριβέα, βασιλιά της Λυγκιστίδας. Η Άρνισσα μοιάζει να ήταν η κοιλάδα του Όστροβο και πιθανόν να ήταν το ίδιο μέρος με τον Βάρνο του Πολύβιου,καθώς το Β ήταν ένα κοινό μακεδονικό πρόθεμα. Για τον Στράβωνα δεν είναι υποχρεωτικό να τοποθετηθεί ο Βάρνος μεταξύ Λύχνιδου και Ηράκλειας παρόλο που αποκόμισε αναμφίβολα αυτήν την εντύπωση.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ. 315-6)
  • Από σχόλιο του Πολυβίου, η Κανδαβία οδός διαπερνούσε την χώρα των Εορδαίων, ξεκινώντας από αυτήν των Λυγκιστών έως την Έδεσσα, μαζί με τις ιστορικές αρχές που αναφέρονται, και ότι σε άλλο απόσπασμα του Λατίνου ιστορικού όπου περιγράφει την προέλαση του Περσέα από το Κίτιο στην Κάτω Μακεδονία μέσα από την Εορδαία στην Ελίμεια και στον Αλιακμόνα, αποκτούμε γνώση της ακριβούς κατάστασης στην Εορδαία, η οποία μοιάζει να εκτείνεται κατά μήκος της δυτικής πλευράς του όρους Βέρμιου, συμπεριλαμβανομένων του Οστρόβου και της Κατράνιτσας στα βόρεια, το Σαρηγκιόλ στην μέση και στα νότια οι πεδιάδες του Τζουμά, Μπουτζά και του Καραγιάννι, καθώς και τις κορυφογραμμές κοντά στην Κοζάνη και στην Κλεισούρα στη Σιάτιστα, που μοιάζουν να είναι τα φυσικά όρια της περιφέρειας. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.316)
  • Τα Στύβερρα ή Στύμβαρα παρουσιάζονται από τον Πολύβιο και τον Τίτο Λίβιο να βρίσκονται στο πιο γόνιμο μέρος της χώρας, στα βόρεια των Μπιτολίων.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.321)
  • Προκύπτει ότι η Δασσαρέτιδα δεν ήταν μικρότερη από 60 μίλια σε απόσταση, μια έκταση στην οποία μας οδηγεί ο Πολύβιος, ο οποίος μαζί με τις πόλεις της λίμνης της Λυχνίδου, παρουσιάζει τους Φιβάτες, τους Πισσαντίνους, τους Καλίκαινους και τους Πιρουστές σαν φυλές της Δασσαρέτιδας.Η τοποθεσία μερικών από αυτές τις φυλές μπορεί να υποτεθεί από την μαρτυρία του ίδιου συγγραφέα όπως διασώζεται στο λατινικό κείμενο του Τίτου Λίβιου.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.326)
  • Το Γερρούνιο (ή Γερτούνιο) και το Κόδριο φαίνεται να είναι τα ίδια μέρη, τα οποία στο κείμενο του Πολύβιου εμφανίζονται ως Γέρτος και Χρυσόνδιο, και τα χαρακτηρίζει μαζί με την Αντιπάτρια ως παραμεθόρια μέρη, τα οποία ο Σκερδιλαΐδας πήρε από τον Φίλιππο και τα οποία ανακατέλαβε ο Φίλιππος το δεύτερο έτος του Συμμαχικού πολέμου (221π.Χ.). (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.327)
  • Στο ίδιο κεφάλαιο του Πολυβίου ο ιστορικός συνεχίζει να αφηγείται ότι ο Φίλιππος, αφού ξαναπήρε τις τρεις πόλεις της Φοιβατίδας που αναφέρθηκαν ήδη, προχώρησε για να καταλάβει άλλα μέρη της Δασσαρέτιδας, δηλαδή το Κρεόνιο και τη Γερυώνη(όχι το ίδιο μέρος με το Γέρτο) και τέσσερις πόλεις στη λίμνη Λυχνίτιδα, την Εγχελαρία,τον Κέρακα, το Σάτιο, και το Βόϊο, και μετά την Μπαντία των Καλίκαινων και την Οργεσσό των Πισσαντίνων. Οι τέσσερις πόλεις στη λίμνη βρίσκονταν στη δυτική ακτή, και αυτό μπορεί να συναχθεί από τα Οδοιπορικά, και κυρίως από το Συνοπτικό Οδοιπορικό, το οποίο προφανώς ακολουθούσε την ανατολική πλευρά της λίμνης από τη γέφυρα του Δρίλον στη Λύχνιδο, και το οποίο δεν κάνει αναφορά σε κανένα από τα μέρη που αναφέρει ο Πολύβιος.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.328)
  • Ο Πολύβιος αριθμεί το στρατιωτικό απόσπασμα του Σκιπίωνα σε 5000 άνδρες. Επιπρόσθετα, ως παλιός στρατιώτης, μένει ευχαριστημένος δηλώνοντας ότι ο εχθρός πιάστηκε στον ύπνο και τράπηκε σε φυγή μπροστά στους Ρωμαίους.(Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ. 431 )
  • Η Ημαθία, σε ύστερους χρόνους, είχε πιο εκτεταμένα σύνορα από εκείνα τα οποία κατάλαβε ο Όμηρος, ενώ ο Πτολεμαίος αύξησε τα όρια της μέχρι τη δεξιά όχθη του Αξιού. Ο Πολύβιος και ο Λίβιος, ο οποίος τον αντιγράφει σε αυτό το σημείο, βεβαιώνουν , σε αντίθεση με τη σημείωση του Ομήρου για την Ημαθία και την Παιονία, ότι το παλαιότερο όνομα της Ημαθίας ήταν Παιονία (Polyb. l. 24, c. 8.- Liv. l. 40, c.3). Αυτό όμως ίσως δικαιολογείται με βάση την υπόθεση ότι η Ημαθία , πριν την αποίκηση της, κατοικούνταν από τους Παίονες. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.  447)
  • Στο παραθαλάσσιο τμήμα της Μυγδονίας σχηματίζεται μια περιοχή που ονομάζεται Αμφαξίτις,  χορογραφική διάκριση έγινε πρώτα στον  Πολύβιο, ο οποίος φαίνεται να διαχωρίζει όλες τις μεγάλες πεδιάδες της κεφαλής του Θερμαϊκού Κόλπου στην Αμφαξίτη και στην Ποτίδαια, τις οποίες και βρίσκουμε τρείς αιώνες αργότερα στον Πτολεμαίο. (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ. 449)
  • Μέσα από τα περάσματα αυτά που αναφέρουν ο Λίβιος και αργότερα ο Πολύβιος μπορούμε να διαλευκάνουμε την αφάνεια με την οποία ο Στράβων με το ελλιπές του κείμενο, αναφέρεται στη γεωγραφία αυτού του σημείου της Ελλάδας, ονομάζοντας πόλεις, πολύ μακριά η μια από την άλλη, και συγχέοντας την Περραιβία της Τρίπολης, με την Πελαγονία της Τρίπολης, η οποία ήταν σε ογδόντα περίπου μίλια απόσταση. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.340)
  • Η θέση των Βελεσών επιβεβαιώνεται επακριβώς από το σχόλιο του Πολύβιου, ότι η Βυλάζωρα ήταν κοντά στα περάσματα που οδηγούν από την Δαρδανική στην Μακεδονία.(Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ. 470)
  • Η Βυλαζόρα, παρότι περιγράφεται από τον Πολύβιο ως η πρωτεύουσα της Παιονίας, δεν ήταν η πρωτεύουσα του βασιλείου, λόγω της στενότητας χώρου και  της εγγύτητας με τους Δάρδανες. (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ.464)
  • Η χαλκιδικιώτικη Βοττιαία είχε εξαφανιστεί από καιρό. Μαρτυρίες από νομίσματα που συμπίπτουν με τον Πολύβιο και τον Στράβωνα δείχνουν ότι οι μεγάλες παραθαλλάσιες πεδιάδες μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση χωρίστηκαν ανάμεσα στους Βοττιαίους και τους Αμφαξιούς. (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ.486-7)