> Πρόσωπα > Πρόσωπα-Isambert > Πτολεμαίος

Πτολεμαίος

  • Ο Πτολεμαίος τοποθετεί τη λίμνη Λυχνιδός στη Δασσαρητία. (Pouqueville, τόμ. ΙΙΙ, σ.49)
  • Ο Σχολιαστής του Πτολεμαίου, τα συγγράμματα του οποίου χρονολογούνται μετά από την επιδρομή των βαρβάρων, προσέθεσε στην περιοχή της Αχρίδας (παλιά ονομασία Λύχνιδυς) την επωνυμία Αχρίδα. (Pouqueville, τόμ. ΙΙΙ, σ.50)
  • Ο Πτολεμαίος τοποθετεί τη Βέροια στην Ημαθία, κάτι που είχε ήδη πάψει να ισχύει στον αιώνα του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου, ο οποίος την κατέτασσε στο Θέμα της Διοικήσεως Μακεδονίας. (Pouqueville, τόμ. ΙΙΙ, σ.93)
  • Χάρη στην επέμβαση του Πτολεμαίου το νεκρό σώμα του Αλέξανδρου δεν μεταφέρθηκε στις Αιγές, όπου συνήθιζαν να ενταφιάζουν την βασιλική οικογένεια των Μακεδόνων, αλλα στην Αίγυπτο.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 263)
  • Σε αντίθεση με τον Στράβωνα, διακρίνει  τα δύο ακρωτήρια Δερχί και Άμπελος καθώς αντιτίθεται και στις άλλες θεωρίες που θέλουν την Τορώνη ανάμεσα από τα δύο ακρωτήρια.(Leake, τομ.ΙΙΙ, σ. 120)
  • Ο Πτολεμαίος κατατάσσει τρεις πόλεις υπό τους Εορδαίους της Μακεδονίας. Αλλά καθώς οι Σκάμπες είναι μια από αυτές προφανώς συγχέει τους Εορδαίους με τους Εορδέτους, μια ιλλυρική φυλή.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.317)
  • Τα Στύβερρα φαίνεται ότι ήταν κοντά στον Πρίλαπο, τον οποίο οι Τούρκοι αποκαλούσαν Πίρλεπο,και την Πλουβίνα, ανάμεσα στα Στύβερρα και το Βρυάνιο το οποίο δεν ήταν μακριά από τα περάσματα που οδηγούσαν στην Εορδαία.Εάν ο Στράβων έχει δίκαιο να θεωρεί τις Αλκομενές ως μια πόλη στον Εριγώνα, η τοποθεσία της φαίνεται να ήταν πάνω από το Βρυάνιο, επειδή κάτω από αυτήν την πόλη ή ανάμεσα σε αυτήν και στην συμβολή του Εριγώνα με τον Αξιό , το Συνοπτικό Οδοιπορικό  δείχνει ότι πρέπει να τοποθετήσουμε τον Ευριστό και την πόλη των Στόβων. Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος συγκαταριθμεί και τις δύο αυτές πόλεις στην Πελαγονία ενώ άλλες πηγές θεωρούν τους Στόβους ως πόλη της Παιονίας.Αλλά αυτές και κάποιες άλλες αντιφατικές μαρτυρίες συμπίπτουν, εάν δεχτούμε ότι η Δερρίοπος θεωρήθηκε μερικές φορές ως υποδιαίρεση της Πελαγονίας, και η τελευταία τμήμα της Παιονίας.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.322)
  • Πολύ δύσκολα θα μπορούσαν να υπάρξουν αμφιβολίες, και  συνεπώς ο Πτολεμαίος  και η Επιτομή του Στράβωνος έχουν εσφαλμένα τοποθετήσει την  Άκανθο στον Συγγιτικό στην θέση του Στρυμωνικού κόλπου, σε αντίθεση με τον Ηρόδοτο, ο οποίος εξαιρετικά σωστά τους τοποθέτησε στην τοπογραφία του  για την Περσική εισβολή   και με τον οποίο ο Scymnus και ο Mela  βρίσκονταν σε διαφωνία.Το λάθος του Στράβωνος και του Πτολεμαίου πρέπει ίσως να προέρχεται από την εδαφική περιοχή της Ακάνθου, η οποία  εκτείνεται σε μια αξιόλογη απόσταση κατά μήκος της ακτής του Συγγιτικού όπως και του Στρυμωνικού κόλπου, από το σχηματισμό του οποίου η Ερισσός δεν είναι δύο μίλια απόσταση.  (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ.147-148)
  • Καθώς εδώ η Σίρις περιγράφεται από τον Λίβιο ως μία πόλη της Οδομαντίας, φαίνεται έκδηλο ότι οι Οδομάντες συνόρευαν με τους Σιροπαίονες και ότι κατά τη βασιλεία του Περσέα είχαν στην κατοχή τους την πόλη [Πτολεμαίος (l. 3, c. 13.) τοποθετεί την Σκοτούσσα, που δεν απείχε πολύ από τις Σέρρες από τα νότια, στην Οδομαντία]. (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ. 210)
  • Η Τράγιλος, βρισκόταν στους πρόποδες του όρους Παγγαίου απέναντι από τους Φιλίππους.Το πραγματικό όνομα της τοποθεσίας 8 Μ.Π. ανατολικά της Ευπορίας, όπου στον Πίνακα αναγράφεται ως Γραίρο,πρέπει να είναι Γάζορος και μαθαίνουμε από τον Στέφανο ότι πρόκειται για μακεδονική πόλη  και από τον Πτολεμαίο ότι βρισκόταν στην χώρα των Ηδωνέων. Η Γάζορος πιθανώς βρισκόταν ανάμεσα στην Τράγιλο και στην Ευπορία προς το βορειοδυτικό άκρο του όρους Παγγαίου.Η Βέργα τοποθετημένη, κατά τον Πτολεμαίο, στα σύνορα της Ηδωνίας,όπως και κοντά στην στους Οδομάντες, οι οποίοι, εκείνη την εποχή, κατείχαν τις Σέρρες και τη Σκοτούσσα, φαίνεται πως ήταν κοντά στην ακτή της λίμνης του Στρυμόνα, κοντά στο σύγχρονο Ταχυνό. Ο Σκύμνος το περιγράφει να κείτεται στο στόμιο του Στρυμόνα. Εάν το Ζερβοχώρι ήταν η τοποθεσία της Ηράκλειας Σιντικής είναι πιθανό ότι μια σημαντική περιφέρεια στα βόρεια αυτής της τοποθεσίας και στα δεξιά του Στρυμόνα περιλαμβανόταν στην Σιντική και ακολούθως και η Νιγρίτα ήταν είτε η Τρίστολος είτε η Παρθικόπολη,καθώς αυτές είναι οι δυό πόλεις,εκτός της Ηράκλειας που ο Πτολεμαίος  αποδίδει στην Σιντική.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.228-9)
  • Οι Ιδομενές, κατά συνέπεια, βρισκόταν επί του Βαρδάρη, 12 ρωμαϊκά κάτω από το Demirkapi, και πιθανώς στη δεξιά όχθη καθώς ο Πτολεμαίος τις περιλαμβάνει στην Ημαθία, μια επαρχία με ανατολικό σύνορο τον Αξιό. Εικάζεται ότι ο ποταμός παρείχε, σε παλαιότερους χρόνους, προστασία στις πόλεις της Ημαθίας από τους βαρβάρους της Παιονίας και της Θράκης. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ. 442)
  • Η Γορτυνία και ο Ευρωπός, οι οποίες εμφανίζονται ανάμεσα στις Ιδομενές και τις πεδιάδες του Κύρρου και της Πέλλας, τοποθετούνται από τον Πτολεμαίο, μαζί με τις Ιδομενές, στην Ημαθία. Είναι πιθανό οτι αυτές οι πόλεις βρίσκονταν, όπως οι Ιδομενές, στη δεξιά όχθη του Αξιού……  Ο Πτολεμαίος και ο Πλίνιος αναφέρουν ότι ο Ευρωπός της Ημαθίας ήταν διαφορετικός από τον Ευρωπό της Αλμωπίας. Ο Ιεροκλής συγκαταλέγει τον Ευρωπό και την Αλμωπία ανάμεσα στις πόλεις της υπατικής Μακεδονίας, μια περιφερειακή διαίρεση που περιλάμβανε τη Θεσσαλονίκη και την Πέλλα. Επίσης αναφέρει ότι στους χρόνους του η πόλη ονομαζόταν μόνο Αλμωπία.(Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ. 444)
  • Η Ημαθία, σε ύστερους χρόνους, είχε πιο εκτεταμένα σύνορα από εκείνα τα οποία κατάλαβε ο Όμηρος, ενώ ο Πτολεμαίος αύξησε τα όρια της μέχρι τη δεξιά όχθη του Αξιού. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.  447)
  • Στο παραθαλάσσιο τμήμα της Μυγδονίας σχηματίζεται μια περιοχή που ονομάζεται Αμφαξίτις,  χορογραφική διάκριση έγινε πρώτα στον  Πολύβιο, ο οποίος φαίνεται να διαχωρίζει όλες τις μεγάλες πεδιάδες της κεφαλής του Θερμαϊκού Κόλπου στην Αμφαξίτη και στην Ποτίδαια, τις οποίες και βρίσκουμε τρείς αιώνες αργότερα στον Πτολεμαίο. Οι κάτοικοι της Αμφαξίτιδος έκοβαν το δικό τους νόμισμα αλλά μια και δεν υπάρχει καμία αναφορά για την πόλη στην ιστορία, και η σιωπή του Πτολεμαίου είναι δυσμενής για την υπόθεση, τα νομίσματα εκείνα κόπηκαν πιθανότατα στη Θεσσαλονίκη. (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ. 449)
  • Δεν υπάρχει δυσκολία να αντιληφθούμε ότι, όταν  η Χαλκιδική ήταν υπόδουλη στη Ρώμη για τρεις και τέσσερις αιώνες η τοπογραφία της χώρας θα έπρεπε να διαφέρει από αυτήν που διατήρησε την εποχή της ελευθερίας της. Ο Πτολεμαίος έχει διαχωρίσει όλη την χερσόνησο σε δύο μέρη, στη Χαλκιδική και στην Παραλία. Έτσι διαβάζω τη λέξη που σε όλα τα εκτυπωμένα αντίγραφα των έργων του  είναι η Παράξια. Η Παραλία περιλάμβανε όλη την παραθαλάσσια περιοχή ανάμεσα στον Κόλπο της Θεσσαλονίκης και την Δέρις, το ακρωτήριο της Σιθωνίας. Για αυτό το λόγο η δυτική ακτή της Σιθωνίας είχε περιληφθεί τότε στην Παραλία και η ανατολική στην Χαλκιδική, μαζί με την Άκανθο, όλη την χερσόνησο της Ακτής, και όλη την παραθαλάσσια περιοχή που περιλαμβάνεται στον Στρυμονικό Κόλπο, τόσο βόρεια μέχρι τον Βρωμίσκο, με εξαίρεση τα Στάγειρα. (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ.460)
  • Ο Λίβιος αναφέρεται σε μια Αντιγόνεια του Κρούσιου ανάμεσα στην Αινεία και στην Παλλήνη. Ήταν πιθανώς, μια από τις πόλεις της ακτής αυτής, που αναφέρει ο Ηρόδοτος, που ανακαινίστηκε υπό ενός εκ των Αντιγονιδών. Ο Πτολεμαίος την ονομάζει Ψάφαρα, πιθανώς με σκοπό να την διαχωρίσει με αυτόν τον τρόπο από μια άλλη μακεδονική Αντιγόνεια στο δρόμο από τα Στενά του Αξιού προς τους Στόβιους. Καθώς οι Χετταίοι και ο Μόρυλλος τοποθετούνται από τον Πτολεμαίο μαζί με την Αντιγόνεια-Ψάφαρα στην Παραλία και τα ονόματά τους δεν βρίσκονται στον περίπλου του στόλου του Ξέρξη, ήταν μάλλον τοποθεσίες στον Κόλπο της Θεσσαλονίκης, ανάμεσα στην πόλη και το ακρωτήριο Αίνειο ή Καραμπουρνού. Ο Πτολεμαίος δεν παρατήρησε ούτε αυτό το ακρωτήριο ούτε την πόλη Αινεία. (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ. 460-1)
  • ΗΛητή είναι σύμφωνα με τον Πτολεμαίο δίπλα στη Απολλωνία της Μυγδονίας.  (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ.462)
  • Ο Πτολεμαίος, στον προσδιορισμό του Αιστραίον Δόβηρος και του Αστραίου, δείχνει ότι δεν είχαν μεγάλη απόσταση το ένα μέρος από το άλλο, κάτι που αληθεύει με την υπόθεση ότι το Αστραίο ή Αιστραίο ήταν στον Στρούμιτζα, και η Δόβηρος κοντά στην Δοϊράνη.  (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ.467-8)
  • Στις κοιλάδες που βρέχονται από τους παραπόταμους του Άνω Αξιού και που μετατοπίζονται από τις δύο οδούς βόρεια των Στόβιων υπάρχουν τρεις σημαντικές πόλεις, των οποίων τα σύγχρονα ονόματα μοιάζουν με τα αρχαία σε ικανοποιητικό βαθμό, και οδηγούν σε μια υπόθεση της ταυτότητας. Αυτά είναι τα Σκόπια, η Βελεσά, και το Ιστίπ. Σχετικά με το πρώτο δεν υπάρχει αμφιβολία, καθώς το όνομα Σκούπι που απαντάται στον Ιεροκλή και στον Πτολεμαίο, βρίσκεται στην ίδια μορφή και στην ιστορία του Νικηφόρου Βρυεννίου στις αρχές του δωδέκατου αιώνα, παρότι τα Σκόπια, η σημερινή ελληνική μορφή, χρησιμοποιείται από την Άννα Κομνηνή, σε νεώτερη περίοδο, και αργότερα από τον Νικηφόρο Γρηγορά, που περιγράφει τα Σκόπια να βρίσκονται στις όχθες του Αξιού, που τότε, όπως και τώρα λεγόταν Βαρδάριον.  (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ. 469)
  • Η χαλκιδικιώτικη Βοττιαία είχε εξαφανιστεί από καιρό. Μαρτυρίες από νομίσματα που συμπίπτουν με τον Πολύβιο και τον Στράβωνα δείχνουν ότι οι μεγάλες παραθαλλάσιες πεδιάδες μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση χωρίστηκαν ανάμεσα στους Βοττιαίους και τους Αμφαξιούς. Το κυρίως μέρος των τελευταίων όπως μαθαίνουμε από τον Πτολεμαίο ήταν η Θεσσαλονίκη, ενώ των πρώτων ήταν η Άλορος. Η δύναμη του φιλοπόλεμου γένους των Βοττιαίων πήγαζε από τη διασταύρωση των ποταμών και ελών, ενώ ως φυσικές άμυνες είχαν διατηρηθεί στην ίδια θέση κάποιοι αμιγείς Έλληνες μέχρι σήμερα εν μέσω Βούλγαρων και Τούρκων.(Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ.486-7)
  • Και ο Προκόπιος και ο Ιεροκλής σημειώνουν την Ουλπιάνα και την Παυταλία, ως ξεχωριστά μέρη, στα οποία ίσως μπορούμε να προσθέσουμε ότι ο Πτολεμαίος όπως και ο Ιεροκλής αποδίδουν την Ουλπιάνα στην Δαρδανία, που φαίνεται να μην εκτεινόταν στα ανατολικά πιο πέρα από τα Σκόπια ή Σκούπι. (Leake, τόμ. ΙΙΙ, σ. 476)
  • Η σημαντική τοποθεσία του Σκούπι στην έξοδο των όρεων της Ιλλυρίας στις πεδιάδες της Παιονίας και του Άνω Αξιού, το έκαναν να είναι σε όλες τις εποχές η μεθοριακή πόλη της Ιλλυρίας περί της Μακεδονίας, Δεν υπάρχει απόδειξη ότι την είχαν καταλάβει ποτέ βασιλιάς της Μακεδονίας ή της Παιονίας. Υπό τους Ρωμαίους αποδόθηκε στη Δαρδανία, και την εποχή του Πτολεμαίου, και τον πέμπτο αιώνα, όταν ήταν η πρωτεύουσα της δουκικής Δαρδανίας. (Leake, τόμ.ΙΙΙ, σ.477-8)
  • Η πόλη Ευρωπός που μνημονεύεται μάλιστα και από τον Πτολεμαίο φαίνεται από κάποια σημαντικά βυζαντινά ερείπια που βρίσκονται στο μέσον των κωμών Βολτίτζα και Σλατένα, που αποκαλούνται Πολύκαστρο. (Isambert, σ.42)