- Ο τίτλος, ο οποίος σημαίνει τον οπλισμένο πολεμιστή ή τον άντρα που φέρει οπλισμό, χρησιμοποιείται για την τοπική πολιτοφυλακή ή την αγροτική αστυνομία, η οποία αποτελείται από ντόπιους Χριστιανούς, στους οποίους το κράτος εμπιστεύτηκε σε μεγάλο βαθμό την ασφάλεια της περιοχής τους. Ο θεσμός απλώθηκε σε μεγάλο μέρος αυτών των περιοχών της Τουρκίας οι οποίες καταλαμβάνονται από Ελληνικό πληθυσμό, από τις ακτές του Βαρδάρη, προς το βορρά, στον κόλπο της Κορίνθου στο Νότο, συμπεριλαμβανομένων επίσης της Ηπείρου, της Αιτωλίας και της Ακαρνανίας.
Αυτοί χωρίζονται σε περιοχές, οι ομάδες τους διαφέρουν σε αριθμό σε διαφορετικές περιόδους, σε κάθε μία από αυτές τις περιοχές ένα ξεχωριστό σώμα των Αρματολών ήταν οργανωμένο, με δικό του καπετάνιο, του οποίου το αξίωμα ήταν κληρονομικό. Οι κάτοικοι που αποτελούσαν αυτά τα σώματα αποκαλούσαν τους εαυτούς τους «Παλικάρια» και φορούσαν τα ρούχα και τα άρματα των Αλβανών στρατιωτών• ο καπετάνιος αποκαλούνταν «Πρωτοπαλίκαρο».
Σε εκείνα τα σημεία της χώρας τα οποία κυβερνιούνται από τον Πασά, υποτίθεται ότι δρούσαν κάτω από τις εντολές του• αλλά εκεί όπου υπήρχε ένας διοικητής κατώτερης βαθμίδας, οι υπηρεσίες τους βρίσκονταν στη διάθεση των τοπικών Ελληνικών αρχών, των προεστών. Η Ιστορία συνολικά, σιωπά σχετικά με τη καταγωγή αυτού του συστήματος και την χρονολογία της δημιουργίας του• αλλά η πληρότητα και η ομοιομορφία της οργάνωσης φαίνεται να δείχνει ότι δεν αναπτύχθηκε τυχαία, αλλά ήταν αποτέλεσμα ενός ξεκάθαρου σχεδίου και ενώ από τη μία δεν υπάρχει ίχνος της ύπαρξής του πριν τη κατάκτηση της περιοχής από τους Τούρκους, από την άλλη το γεγονός ότι ποτέ δεν εξαπλώθηκε στο Μοριά, φαίνεται να υποδηλώνει ότι δημιουργήθηκε πριν τη τουρκική κατάκτηση σε αυτή τη χώρα. (Tozer,τομ.ΙΙ,σ. 46-47)