- Δυναστεία των Ασσέν: Μεταξύ του βασιλείου του Μπόρις και του Συμεών και του δεύτερου Βουλγαρικού κράτους που αναγεννήθηκε στις αρχές του 13ου αι., ξέσπασε μια εξέγερση, που ξεκίνησε σύμφωνα με κάποιους ιστορικούς από το Τύρνοβο, σύμφωνα με άλλους από τα περίχωρα των Σκοπίων κατά την οποία οι πληθυσμοί της Μακεδονίας και της Αλβανίας κινήθηκαν εναντίον των Ελλήνων και ίδρυσαν μία Μακεδονική Αυτοκρατορία. Η Αυτοκρατορία αυτή ήταν εφήμερη καθώς δεν διήρκησε πάνω από τριάντα χρόνια. Αν ευημερούσε θα ήταν μία Μακεδονία ανεξάρτητη και ελεύθερη. Το Βουλγαρικό κράτος αναγεννήθηκε και άνθησε εκ νέου υπό τη δυναστεία των Ασσενιδών. Ήταν Βλάχοι στην καταγωγή και κατάφεραν να ιδρύσουν μία νέα δυναστεία και να ανακαταλάβουν όλη την αρχαία γη, συμπεριλαμβανομένης και της Μακεδονίας. Αυτό το δεύτερο Βουλγαρικό κράτος θα μειωθεί σύντομα και θα εξαφανιστεί και δε θα είναι βιώσιμο. Το σερβικό στοιχείο θα διαπρέψει κάτω από τη λαμπρή δυναστεία των Νεμάνια. (Mantegazza,σ. 5)