> Θέματα > Θέματα-Leake > Μαμίνοι

Μαμίνοι

  • Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης προέρχονται από τις μεγαλύτερες αποικίες που βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη την εποχή της εκδίωξής τους από την Ισπανία στα τέλη του 15ου αιώνα. Όμως ένα σημαντικό τμήμα τους έγιναν Μουσουλμάνοι από εκείνη την εποχή, χωρίς όμως να αναγνωρισθούν από τους Οσμανλήδες, και διαμόρφωσαν μια ξεχωριστή τάξη υπό την αίρεση των Μαμίνων.Kληρονομώντας το εβραϊκό πνεύμα της φιλαργυρίας και της εργατικότητας, είναι εύποροι και ανάμεσά τους είναι οι πιο πλούσιοι Τούρκοι της Θεσσαλονίκης. Ο Χασάν Ατζίκ, ένας υπουργός στην Κωνσταντινούπολη και ο αδερφός του, φοροσυλλέκτης στη Σαλονίκη είναι Μαμίνοι.Είναι συνήθως άνθρωποι με έντονη απέχθεια στους αδρανείς, φτωχούς και σπάταλους Γενίτσαρους της κατώτερης τάξης. Πηγαίνουν τακτικά στο τζαμί και συμμορφώνονται με την θρησκεία στα εξωτερικά στοιχεία αλλά επικρίνονται από τους άλλους Τούρκους πως έχουν μυστικές συναντήσεις και τελετές με άλλους ιδιόρρυθμους, των οποίων η καλύτερη απόδειξη είναι η γνώση της ισπανικής γλώσσας. Λέγεται ότι διαχωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, δύο εκ των οποίων δεν εμπλέκονται με την τρίτη, αλλά ούτε και η τρίτη δίνει τις κόρες της για γάμο με Οσμανλήδες. Η Πολιτεία, ή η ελληνική κοινωνία, κυβερνάται από την μητροπολιτική επισκοπή, που μαζί με τους άρχοντες καθορίζει όλες τις πολιτικές διαμάχες για τις οποίες οι Τούρκοι δεν ενδιαφέρονται, εκτός εάν οι χριστιανοί το θεωρούν σωστό να προσφύγουν στο δικαστήριο.(Leake, τομ. ΙΙΙ, σ.249-250)
    • Ντούνμεκ ή Μαμμίν: Πρόκειται για Ισραηλίτες, που είναι οπαδοί του Σαμπατάϊ Σέβη, ενός Εβραίου αγύρτη του 17ου αιώνα. Αυτός επειδή είχε πολλούς πιστούς, προκάλεσε τον φθόνο της τουρκικής κυβέρνησης, συνελήφθηκε με διαταγή του Μωάμεθ Δ’ και ρίχτηκε στη φυλακή όπου έγινε μουσουλμάνος για να σώσει τη ζωή του. Οι οπαδοί της διδασκαλίας του λέγονται από τους Εβραίους «Ντούνμεκ» (από το τουρκικό ρήμα ντούνμεκ που θα πει γυρίζω), ενώ οι ίδιοι λένε τον εαυτό τους «Μαμμίν», δηλαδή Αληθινοί Πιστοί. Λέγεται επίσης ότι παρόλο που εξωτερικά έχουν προσχωρήσει στο μωαμεθανισμό, συνεχίζουν να κάνουν κρυφά τις τελετές της ιδιόμορφης αίρεσής τους και για αυτό τον σκοπό τα σπίτια τους συγκοινωνούν μεταξύ τους.
      Δεν κάνουν ποτέ γάμους με Τούρκους ή με Εβραίους, και φυσικά ούτε με Χριστιανούς. Είναι γύρω στις διακόσιες οικογένειες. Κάθε Παρασκευή μπορεί να δει κανείς μερικούς στα τζαμιά για να πάρουν μέρος στη λατρεία του Προφήτη με τους «Πιστούς». Στέλνουν επίσης κάθε χρόνο ένα ή δύο «χατζήδες» στη Μέκκα, αυτό όμως γίνεται μόνο και μόνο για να κρατήσουν τα προσχήματα και να εξασφαλίσουν την υποστήριξη των Μωαμεθανών. Από την άλλη μεριά, όσοι Μαμμίν είναι καταστηματάρχες κρατάνε με τη σειρά τα μαγαζιά τους ανοιχτά το εβραϊκό Σάββατο, που είναι και δικό τους, απλώς για τους τύπους επειδή αν έκλειναν όλα τα καταστήματά τους την ίδια μέρα με τους Εβραίους θα φανέρωναν την προσήλωσή τους στην εβραϊκή πίστη. (Walker,σ. 34-35)