- Βούλγαροι: Οι Σέρβοι βασιλείς στο τέλος του 13ου αι. και στις αρχές του 14ου αι. θα καταλάβουν εκ νέου ένα σημαντικό κομμάτι της Μακεδονίας, υπερασπίζοντας το νικηφόρα ενάντια στους Βουλγάρους που είχαν προσπαθήσει να το ανακαταλάβουν. (Mantegazza, σ. 6)
- Βούλγαροι: Οι Βούλγαροι κατάφεραν επιτέλους να ανεξαρτητοποιηθούν θρησκευτικά το 1871, όταν δεν αποτελούσαν ακόμη ένα έθνος, με τη βοήθεια της Ρωσίας και του μικρού πριγκιπάτου της Σερβίας. Έτσι αναγνωρίστηκε το Εξαρχάτο τους. Ο Σουλτάνος αναγνώρισε το βουλγαρικό Εξαρχάτο παρά την απόλυτη αντίδραση και αντίθεση του Οικουμενικού Πατριάρχη, για τον οποίον η Βουλγαρική Εθνική Εκκλησία αποτελούσε μία σχισματική εκκλησία. Αυτή η κατηγορία του σχίσματος είναι φυσικά ένα όπλο το οποίο εξυπηρετεί τα άλλα έθνη στην προπαγάνδα τους στη Μακεδονία. Μετά τη δημιουργία του Πριγκιπάτου υπήρχε στη Βουλγαρία ένα ρεύμα υποστήριξής του ενώ ως έδρα της Εξαρχίας επιλέχτηκε η Κωνσταντινούπολη αντί για τη Σόφια ή το Τύρνοβο, τις αρχαίες πρωτεύουσες. (Mantegazza, σ. 10)